Leibniz, Wılhelm Gottfried - Bilgiler
08/12/2009 20:17
(1646 Leipzig, Almanya - 1716 Hannover, Almanya) Alman filozofu ve matematikçisi. Leibniz, üniversite öğrenimine 1661'de Leipzig Üniversitesinde bir hukuk öğrencisi olarak başladı, ancak çok değişik alanlarda çalıştı ve neredeyse hepsine özgün katkıları oldu. Bir mühendis olarak hesap makineleri, saatler ve madencilikle ilgili makineler üzerine çalıştı; bir kütüphaneci olarak çağdaş katologlama düşüncesini geliştirdi; bir matematikçi olarak topolojiye katkılarının yanı sıra, Newton'dan bağımsız olarak diferansiyel ve integral hesabı geliştirdi; bir fizikçi olarak da mekanik alanına ve özellikle momentum kuramına katkıları oldu. Ayrıca, dilbilim, tarih, felsefe üzerine önemli çalışmalar yaptı.

1666 yılında yazdığı De arte Combinatoria'da (Birleştirme Sanatı Üzerine), sözel olsun ya da olmasın tüm usa vurmaların ve buluşların sayı, sözcük ya da renk gibi ögelerin bir bileşimine indirgenebileceğini öne sürdü. Bu model bazı günümüz bilgisayarlarının kuramsal atasıdır.

Leibniz, diferansiyel ve integral hesabı, 1673-1676 yılları arasında Paris'te, Descartes ve Pascal'ın çalışmalarını incelerken bulmuş ve araştırma sonuçlarını, 1684 yılında "Maksimum, Minimum ve Teğetler için Kesirli ve Kesirsiz Niceliklerin Engellemediği Yeni Bir Yöntem ve Bunun İçin İlginç Bir Hesap" adını taşıyan makalesinde yayınlamıştır. Bu makalede, dx, dy gösterimleri ve d(uv) = udv + vdu gibi türev alma kuralları bulunmaktadır.

Bugünkü diferansiyel ve integral hesap sembolleri ve terimleri Leibniz'den gelmektedir. Eşitlik (=), çarpma (x) simgelerini, fonksiyon ve koordinat terimlerini Leibniz'e borçluyuz.

Leibniz'in yaşadığı en büyük talihsizlik belki de Newton'un çağdaşı olmaktı. Leibniz, matematikteki en büyük keşiflerden biri olan diferansiyel ve integral hesabını da içeren "kalkülüs"ü Newton'dan bağımsız olarak geliştirmiş ve bunun için Newton'la büyük bir tartışmaya girmişti. Kuramları aynı, yalnızca notasyonları farklıydı. Leibniz'in gerçekte pek şansı yoktu; çünkü, Newton tartışmacı biri olmanın yanı sıra, dönemin en saygın bilimsel topluluğunun da lideriydi; üstelik şövalyeydi. Newton, meslektaşlarını Leibniz'in kalkülüsü ilk kez kendisinin daha önce yayımladığı kitaptan kopya ettiğine ikna ederek tartışmayı kazandı ve bu konuda bilimsel dünyanın onayını almış oldu. Ancak bugün bile kalkülüsü Newton'un adıyla ansak da, Leibniz'in notasyonunu kullanmaktayız. Bu buluşuna ve çalışmalarını sürdürdüğü fiziğin başka birçok alanına yaptığı katkılar nedeniyle hatırlanmasına karşın Leibniz, İngiliz rakibine sunulan zenginliklere, güce ve ödüllere hiçbir zaman ulaşamadı ve 14 Kasım 1716'da Hannover'de öldü.

Önceki
Önceki Konu:
İpnoz
Sonraki
Sonraki Konu:
Hegemonya

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu