Alm. Linguistik, Sprachwissenschaft (f), Fr. Linguistique (f), İng. Linguistics. İnsan dilinin ilmî araştırması. Hususiyet arz eden lisanların da ilmî incelenmesi olan lengüistik, lisanların gelişmesini, aralarındaki bağları ve dünyâ üzerinde dağılımını araştırır. Bu araştırmayı yürütene “lengüist” denir. Bu mânâda lengüist, “birçok dil bilen birisi” değildir. Lengüistiğin başlıca hedefi, insanın kendisi ve dünyâsı hakkında bilgi edinmek, depolamak ve ulaştırmaktır. İnsanın içindeki bu arzuyu tatmin etmek için de lengüistin esas âleti olan, lisan kullanılmaktadır. İnsanı insan yapan ve birbirine bağlı üç husûsiyetin var olduğu kabul ediliyor: Rûhu, öğrenme arzusu ve lisana hâkim olması. Lengüistik, lisanla ilgili çalışmaları içine alan bir sistem olarak filolojiden daha özeldir. Filolojinin içine edebiyat, kritik, sanat, arkeoloji ve din de girer. Uzun seneler, lengüistik tâbiri yerine filoloji kullanılmıştır.
Lengüistik, konularına göre isim alır. Edebiyat konusunda lengüistik teknikleri olduğu gibi psikoloji, matematik, kompüter konularının da kendine has lengüistikleri vardır. Kompüter lengüistiği bir bakıma elektronik cihazların anlıyabileceği bir lisan sistemidir.
Bu bilim dalını üç ayrı kolda incelemek mümkündür: Bunlardan birincisi “genel lengüistik”, yeryüzünde konuşulan bütün lisanları ve bunların birbirleriyle olan münâsebetlerini inceler. Genel lengüistiğin bir diğer çalışma alanı da konuşulan dil ile cemiyet arasındaki karşılıklı münâsebetlerdir. Lengüistiğin diğer bir kolu olan “târihî lengüistik” lisanların târih içinde geçirdiği devreleri ortaya koyarken, “tasvirî lengüistik” lisanların kendilerine has husûsiyetlerini inceler.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.