(1870 Simbirsk, Rusya - 1924, Gorki, Rusya). 1917 Sovyet Devriminin esin kaynağı ve lideri olan marksist düşünür, siyaset ve eylem adamı. Asıl adı Vladimir İlyiç Ulyanov'dur. İlk başkanlığını yaptığı (1917-24) yeni Sovyet Devleti'nin temellerini atmış, dünya işçi hareketinin yeni öncü örgütü olarak III. Enternasyonel'i (Komintern) kurmuştur. Tarihin en büyük devrimcilerinden biri ve Marx sonrası dönemin en etkili sosyalist düşünürü olarak kabul edilir. Marx'ın kuramlarına yaptığı katkılardan dolayı, 20. yüzyılda komünist hareketin dayandığı ideolojik ve siyasal plâtform genellikle marksizm-leninizm olarak anılmıştır.

1922 yılında ciddi bir biçimde rahatsızlanan Lenin, suikast sonrasında boynunda kalan kurşunun çıkarılması için ameliyat masasına yattı. Ameliyatın ardından hızla iyileşme göstermesine karşın, 10 Mart 1923'te yeni bir rahatsızlık geçirerek konuşma yeteneğini yitirdi. Yaklaşık bir yıl felçli olarak yaşadıktan sonra 54 yaşında öldü.

Lenin'in İskra, Vperyod, Proletari, Sotsial-Demokrat, Raboçaya Gazeta, Prosveşçeniye ve Pravda gibi dergi ve gazetelerde çıkan makalelerle birlikte, büyük bir hacmi bulan yazıları ve konuşmaları, ölümünden sonra Toplu Yapıtlar adı altında yayınlanmıştır. En eksiksiz derleme olan yapıtın beşinci baskısı (1958-1965) toplam 55 cilttir. 1970-1971 yıllarında üç cilt olarak yayımlanan Seçme Yapıtlar ise en önemli kitap, broşür ve makalelerini içerir. Lenin'in Batı dillerinde çeşitli konu başlıkları altında derlenerek yayımlanan çok sayıda kitabı Türkçeye de çevrilmiştir.