DEVLETİN ADI Lesotho Krallığı

NÜFÛSU 1.854.000

YÜZÖLÇÜMÜ 30.355 km2

BAŞŞEHRİ Maseru

RESMÎ DİLİ İngilizce-Sesotho

DÎNİ Hıristiyan, Animist

PARA BİRİMİ Güney Afrika randı

Afrika kıtasında etrâfı tamâmen Güney Afrika Cumhûriyeti ile çevrili bağımsız bir krallık. Güney Afrika Cumhûriyeti topraklarının ortasında kurulmuştur. Güney-kuzey doğrultusunda en geniş yeri ortalama 515 km, batı-doğu doğrultusunda en geniş yeri ise 432 kilometredir.

Târihi

Lesotho ilk olarak 19. yüzyıl başlarında, Zulu ve Matabete kabîlelerinin akınlarıyla dağıtılan kabîlelerin geri kalanlarını birleştirmeyi başaran, Moshesh isimli bir başkanın liderliğinde târih sahnesinde göründü. Boer çiftçilerinin 1868 yılındaki korkunç saldırısı üzerine, Moshesh İngiliz himâyesini kabûl etti. 1884 târihinden îtibâren İngiltere tarafından Basutholand ismiyle idâre edildi. 1959 yılında ülke, içişlerinde bağımsız oldu. Bu yıldan sonra ülkenin büyük politik grupları, şiddetli bir bağımsızlık mücâdelesine başladılar. Bu mücâdelelerin sonunda, 4 Ekim 1966’da Lesotho, istiklâle kavuştu. Aynı sene 17 Ekim’de Birleşmiş Milletlere kabul edildi. Lesotho ayrıca, İngiliz Milletler Cemiyetinin de bir üyesidir. Güney Afrika Cumhûriyeti kendi toprakları içindeki ülkenin kontrolünü kolaylıkla sağlayacağı için, Lesotho’nun bağımsızlığını tanıdı. 1986 Ocağında askerî bir darbe ile Tümgeneral Justin Metsinolekhaya ülkenin yönetimini elegeçirdi. Askerî yönetim hâlâ iş başındadır. Askerî yönetim demokrasiye dönüşün ilk adamı olan genel seçimleri Kasım 1993’te yapılmasını kararlaştırdı.

Fizikî Yapı

30.355 km2 lik bir yüzölçüme sâhip olan Lesotho, iki bölgeye ayrılır: Batıdaki düz arâziler bölgesi ve doğudaki engebeli dağlık bölge.

Batı kesimindeki düz arâziler, deniz seviyesinden yaklaşık 1200 m yüksekliktedir. Buradaki topraklar, erozyonla ciddî bir şekilde aşınmıştır.

Doğudaki engebeli dağlık bölgede, 3.350 metreye kadar yükselen Drakensberg Sıradağları uzanır. Bu dağlardan, Güney Afrika’nın en büyük nehirleri olan Tugela ve Orange nehirleri doğar. Bu nehirler, ülkenin sınırlarını aştıktan sonra Güney Afrika Cumhûriyeti topraklarını sulayarak, Atlas Okyanusuna dökülür.

Ülkenin Kuzeydoğu kesimindeki yüksek yaylada, ülkenin en yüksek dağı olan Thabana Nitlenyana (3.482 m) vardır.

İklim

Düz arâzilerde sıcaklık yazın 32°C ile kışın -7°C arasında değişir. Dağlık bölgede sıcaklık farkı daha da büyük olup, kışın sıcaklık ekseriyâ -16°C’a kadar düşer ve şiddetli kar yağışları görülür. En çok ekim ve nisan ayları arasında yağmur yağar. Değişiklikler arz eden yağış miktarı ortalaması, yılda yaklaşık 700 mm’dir. Ülkede arasıra vâki olan kuraklıklar, bâzı bölgelerde ağaçların tamâmen kesilmesinin sonucudur.

Tabiî Kaynaklar

Küçücük bir ülke olan Lesotho, tabiî kaynaklar bakımından fakirdir. Dağlık arâzilerde, kontrolsuz ağaç kesimi ve keçi gibi hayvanların yetiştirilmesi, ülkeyi bitki örtüsünden mahrum bırakmış ve çok ağaçları ve fundalıkları yok etmiştir. Elmasın dışında işletilebilecek mâden yatağı bilinmemektedir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

1.854.000 nüfûsa sâhib olan Lesotho halkının büyük çoğunluğunu Basotholar (% 99) meydana getirir. Ülkede az da olsa bir miktar Avrupalı, melez ve Asyalı bulunmaktadır. Nüfus yoğunluğu km2 başına 42 kişidir. Lesotho halkının çoğu, yılda 3 ilâ 9 ay Güney Afrika mâdenlerinde çalışır. Herhangi bir zamanda 120.000 ilâ 200.000 Lesotholu ülkesinde değildir. İşçilerin dışarıda çalışması gençleri öğretimden mahrum bırakmakta, âile hayâtını yıkmaktadır. Nüfûsun % 75’i Hıristiyan, kalanı Putperesttir.

İlkokullardaki çocuk yüzdesi bakımından Afrika’da en yüksek orana sâhip olan, okuma-yazma oranı % 50 ilâ % 55 arasındadır. Eğitim ve öğretim, devlet tarafından sağlanır. Yüksek tahsil, başşehir Maseru’nun 20 km uzağında bulunan Roma şehrindeki üniversitede yapılır. Üniversitede okuyan öğrenci sayısı 300 civârındadır. İngilizce ve Lesotho iki resmî dil olup, yerliler Lesotho lisanını konuşur.

Siyasî Hayat

4 Ekim 1966’da istiklâline kavuşan Lesotho, kralın geniş yetkilere sâhip olduğu anayasal monarşi ile yönetilir. Yasama meclisi; kral, senato ve millet meclisinden meydana gelir. Senato, 22 tâne esas ve 11 tâne kral tarafından tâyin edilen üyelerden müteşekkildir. Millet meclisi genel seçimle beş yıl için seçilen 60 milletvekilinden ibârettir. 1986’da bir darbe ile başa geçen askerî yönetim bütün yetkileri elinde tutmaktadır. Lesotho, İngiliz Milletler Cemiyetine (Commenwealth) ve Birleşmiş Milletler Teşkilatına üyedir.

Ekonomi

Lesotho’nun ekonomisi, tarım ve hayvancılığa dayanır. Nüfûsun büyük bir kısmı tarımla uğraşır. Buğday, mısır, süpürgedarısı yetiştirilen belli başlı tarım ürünleridir. Ekonomide büyük yeri olan hayvancılık da ülkede yapılmaktadır. Hayvan olarak koyun, keçi ve sığır yetiştirilir. Ülke topraklarının ancak 2.600 km2lik bir kısmı tarıma elverişlidir. Toprak erezyonu, devamlı bir problem olmaktadır.

Ülkede sanâyi yok denecek kadar azdır. Mum fabrikası, et konserve fabrikası, soğuk hava depoları gibi küçük sanâyi tesisleri vardır. Ticaret ve sanâyide Amerikan sermâyesi önemli bir rol oynar.

Lesotho ticâretin büyük çoğunluğunu ekonomik bakımdan bağımlı olduğu Güney Afrika Cumhûriyeti ile yapmaktadır. İhraç ürünlerinden darı, elmas ve hayvansal ürünler ya Güney Afrika Cumhûriyetine veya bu ülke yoluyla başka ülkelere satılır. İthâlatını da aynı şekilde sağlamaktadır.

Engebeli arâzi ulaşım ve nakliyatı zorlaştırmaktadır. Ülkenin büyük kesiminde yük hayvanları, hâlâ tek nakliye vâsıtasıdır. Atlılara mahsus 2.575 km’lik yol vardır. Karayollarının uzunluğu 2.081 km’dir. Havayolu ve demiryolu ile de küçük çapta ulaşım yapılmaktadır.