Alm. Hauttuberkulose (dief), Fr. Lupus, İng. Lupus. Vücûdun bilhassa kıkırdaklı bölgelerinde, morkırmızı birtakım teşekküllerle belirti veren rahatsızlıklar. Bunlar, lupus ismi altında toplanır. Sebepleri, meydana gelişleri ve ilerleyişleri bakımından birbirinden tamâmen farklı birkaç çeşidi vardır.

Lupus vulgaris: Deri veremlerinin bir çeşidi olan bu hastalık, tedâviye dirençli olması ve tuttuğu bölgelerde tâmiri imkânsız arazlar bırakması açısından önemlidir. Umûmiyetle gençlerde görülür ve aynı zamanda bir iç organ veremiyle birliktedir. Hastalık, “lupus lekesi” adı verilen, deri yüzünde toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı kahverenkli bir çıkıntıyla başlar. Bu ileride büyür ve plaklar yapar. Kulak, burun, yüz, el ve ayaklar, hastalığın sevdiği bölgelerdir. Tedâvisinde verem ilâçları kullanılır.

Sistemik lupus eritematodes: İmmün sistem bozukluğuna bağlı olarak meydana gelen bir hastalıktır. Organizma, kendi hücrelerinin DNA’larına karşı antikorlar husûle getirir. Bunların bir dizi reaksiyon neticesinde, çeşitli organlarda yerleşmesiyle bütün sistemleri ilgilendiren bir hastalık ortaya çıkar. Genellikle genç kadınlarda rastlanır. Yüzbinde iki-üç gibi sıklıkta görülür. Belirtileri içinde en sık rastlanılan, eklem ağrıları ve ateştir. Deride, bilhassa yüzde burnun iki tarafında kelebek kanadı tarzında kızarıklık görülür. Lenf bezlerinde büyüme, böbrek bozuklukları, iştahsızlık, bulantı, kusma, kas ağrıları, yan ağrıları, sinir sistemi bozuklukları, karaciğer, dalak büyümesi, kalb bozuklukları, kansızlık ortaya çıkar. Güneş ışığı, deri belirtilerini arttırdığı gibi iç organ rahatsızlıklarını da şiddetlendirir. Tedâvisinde çeşitli sıtma ilâçları, steroitler oldukça faydalıdır. Ölüm sebebi genellikle üremi, kalp yetersizliği, kanamalar, merkezî sinir sistemi bozuklukları ve enfeksiyondur.

Diskoid lupus: Bu hastalık yukarıdakinin bir çeşididir. İç organ bozukluğu bulunmaz. Çoğunlukla genç kadınlarda görülür. Yüzde, elmacık kemikleri üzerinde tırnak büyüklüğünde bir veya birkaç tâne gül renkli, tazyikle kaybolan kızarıklıklar hâlinde başlar. Zamanla deri çok incelir ve soyulabilir. Ortasına basmakla ağrı yapar. İlkbaharda alevlenme olur. Güneşe maruz kalınca şiddetlenir. Tedâvisinde, güneşten koruyucu kremler ve sıtma ilâçları kullanılır.