Büyük Selçuklu Devleti, Tuğrul Bey döneminden başlayarak Anadolu'ya akınlar düzenlemişti. Bu akınlar Sultan Alp Arslan döneminde de artarak devam etmiştir. Selçukluların göçebe Oğuz boylarına yurt bulmak amacıyla Anadolu'ya yönlendirmeleri Bizans ile Büyük Selçuklu Devleti'nin arasını açtı. 1070 yılında Doğu Anadolu'ya giren Sultan Alp Arslan Malazgirt ve Erciş'i alarak güneye indi ve Haleb'i Selçuklu Devleti topraklarına kattı. Sultan Alp Arslan güneyde seferlerine devam ederken Bizans İmparatoru Romen Diyojen, Alp Arslan'dan Ahlat ve Malazgirt'i geri istedi. Alp Arslan bu isteği reddedince, Romen Diyojen 200 bin kişilik bir ordu hazırlayarak, Selçuklu ordusu üzerine sefere çıktı. Bizans'ın 200 bin kişilik ordusuna karşılık, Selçukluların çoğu atlı 60 bin kişilik ordusu vardı. İki ordu 24 Ağustos 1071'de Malazgirt ile Ahlat arasında bulunan Rahva ovasında karşı karşıya geldi. Alp Arslan, Romen Diyojen'e elçi göndererek geri çekilmesini önerdi. Kalabalık ordusuna güvenen İmparator geri çekilme teklifini reddetti.

Romen Diyojen'in Alp Arslan'ın geri çekilme teklifini reddetmesi sonucu, 26 Ağustos 1071'de Selçuklu ordusunun hücumuyla savaş başladı. Savaş sırasında Bizans ordusunda bulunan Peçenek ve Uz Türkleri'nin Selçuklu ordusu tarafına geçmeleri savaşın gidişatını değiştirdi. Malazgirt'te Alp Arslan Türk tarihine altın harflerle geçecek büyük bir başarı kazandı.

Bizans İmparatoru savaş sonunda esir alındı. Alp Arslan imparatora gayet iyi davrandı onunla antlaşma yaparak imparatoru serbest bıraktı. Serbest bırakılan İmparator İstanbul'a döndüğünde yeni İmparator Dukas tarafından bir manastıra hapsedildi. Romen Diyojen hapsedildiği manastırda öldü. Bizans İmparatoru'nun değişmesiyle Sultan Alp Arslan ile Romen Diyojen arasında imzalanan antlaşma geçersiz kaldı.

Malazgirt Meydan Savaşı'nın Türk tarihi açısından en önemli sonucu, savaşın Anadolu'nun kapılarını Türklere ardına kadar açmış olmasıdır. Bu zaferle Bizans sınırında yığılan Türk boyları, karşılarına bir güç çıkmayınca hızla Anadolu içlerine yayılarak Ege Denizi'ne kadar uzanmışlardır. Anadolu'ya yerleşerek Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da devletler kuran Türkler, Anadolu'yu Türk yurdu hâline getirmişlerdir. Bu tarihten itibaren Anadolu yüzyıllardır Türk yurdu olma özelliğini devam ettirmektedir.

Malazgirt Meydan Savaşı'nın dünya tarihi açısından önemli sonuçları olmuştur. Bu savaş sonunda Avrupa devletleri zor durumda olan Bizans Devleti'ne yardım etmek için Haçlı Seferleri'ni başlatmışlardır. Haçlı Seferleri Müslümanlar ile Hristiyanlar arasında kültür alış verişine neden olmuştur. Haçlı Seferleri sonunda Avrupa'nın sosyal ve ekonomik yapısı değişmiştir.