MALKOÇOĞLU

Türk Tarih Kurumu’nun ‘Yurtdışındaki Türk Kültür Varlıkları Envanteri Projesi’ ünlü akıncı ailesi Malkoçoğulları’nın atası Malkoç Bey’in türbesini Bulgaristan’ın Bourya Köyü’nde gün yüzüne çıkardı. Çalışmayı Gazi Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Mehmet İbrahimgil başkanlığında Sanat Tarihçisi Neval Konuk ve Mimar Mehmet Emin Yılmaz ile Bulgar bilim adamı Prof. Dr. Lubomir Mikov yürüttü.

Niğbolu gazisi

Yıldırım Bayezid, Fatih Sultan Mehmed, Sultan II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim zamanlarında önemli hizmet ve kahramanlıkları görülen bu ailenin atası Malkoç Bey, 25 Eylül 1396 tarihinde Niğbolu Meydan Muharebesi’nde Türk cephesinin sol kanadında görev almış ve savaşın kazanılmasında önemli katkı sağlamıştı.

Türkler yaşıyor

Sanat Tarihçisi Neval Konuk, türbenin bulunduğu yerle ilgili çalışmasında da ilginç sonuçlara ulaştı. Buna göre, türbenin bulunduğu Gabrova ilinin Dryanovo İlçesi’ne bağlı Bourya Köyü, Malkoçova’ydı. İlçe merkeziyle Selvi (Selviova) kenti arasında kurulan Bourya (Malkoçova) Köyü, bugün de halkının çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu bir köy.

MALKOÇ AİLESİ:

Malkoç Bey

Sultan I. Murat ve Yıldırım Beyazid zamanının komutanlarındandır. 1389 yılında 1.Kosova savaşında sağ cenah okçu kumandanı olarak savaşmış bu savaşta oğlu Mustafa bey de sol cenah okçu kumandanı olarak görev yapmıştır. Tarih sayfalarında bu savaşta adı Hamidoğlu Malkoç olarak geçmiş olan Malkoç beyin Hamidoğulları Beyliğinin komutanlarından olduğu Hamidoğullarının Osmanlı devletine ilhakıyla Osmanlı devletine hizmete devam eden beylerden olduğu düşünülmektedir. 1396 yılında Niğbolu savaşında Türk ordusunun sol kanadında komutan olarak görev yapmıştır. Malkoç Beyin türbesi şu an Bulgaristan sınırları içerisinde bulunan Buryadadır (eski adıyla Malkoçova). Malkoç Bey’in Malkoçoğlu Mustafa Bey ve Malkoçoğlu Mehmet Bey adlarında bilinen iki oğlu vardır.

Malkoçoğlu Mustafa Bey

Malkoç Bey’in oğludur. İlk olarak 1389 yılında 1.Kosova savaşında babası Malkoç beyin sağ cenahta savaştığı orduda, sol cenah okçu komutanı olarak görev yaparak adını duyuırmuştur.Timur‘un Anadolu‘yu işgali sırasında Sivas kalesi komutanıdır. 1400 yılında Timur’un Sivası kuşatmasında 3.000 kişiyle 200.000 kişilik Timur ordusuna karşı kaleyi 18 gün yiğitçe savunan ve açlık ve susuzluğa dayanamayıp canlarının bağışlanacağı Timur tarafından vaat edildi ve kaleyi teslim etmek zorunda kaldı. Fakat Timur sözünde durmayıp kale teslim edildikten sonra bütün askerlerle beraber Malkoçoğlu Mustafa Bey’i de şehit etmiştir. Malkoçoğlu Hamza Bey adında bir oğlu vardır.

Malkoçoğlu Mehmet Bey

Malkoç Bey’in oğludur. Rumeli‘nin fethinde babası Malkoç Bey ile beraber görev yaptığı düşünülmektedir. Türbesi Gebze’de olup 1385 yılında vefat ettiği bilinmektedir. Türbesi babası Malkoç Bey tarafından yapılmıştır. Genç yaşta babasından evvel vefat etmiş olup çocuklarının olmadığı düşünülmektedir.

Malkoçoğlu Hamza Bey

Malkoçoğlu Mustafa Bey’in oğludur. Fatih Sultan Mehmet döneminde Niğbolu sancakbeyi olarak görev yapan Malkoçoğlu Hamza Bey’in 1461 yılında Eflak Voyvodası tarafından şehit edildiği bilinmektedir. Malkoçoğlu Hamza Bey, Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa ve Malkoçoğlu Bali Paşa‘nın babasıdır.

Malkoçoğlu Bali Bey

Malkoçoğlu Hamza Bey’in oğludur. Fatih Sultan Mehmed Han’ın kurdurmuş olduğu, Enderun-ı Hümayün adlı Saray Üniversitesinde yetişen meşhur akıncı beyi.

Sultan İkinci Bayezid Han devrinde Silistre Beylerbeyliği yaptı. Fevkalade cesur, sadık ve kabiliyetli bir kumandandı. Pek çok ve büyük hizmetlerde bulundu.Kendisi Silistre Beylerbeyi bulunduğu sıralarda isyan eden Eflak Voyvodasına karşı gönderilen Osmanlı ordusunda yararlıklar gösterdi. Yine aynı beylerbeyliği sırasında Macaristanda ordu sevkederek Varadin Kalesi ile diğer pek çok yeri zaptetti. Daha sonra Prut Nehrini geçerek Akkerman Kalesini ele geçirmek isteyen Buğdan Voyvodasını ordusu ile hezimete uğrattı. 1498 yılında 40.000 kişilik ordusu ile Lehistan üzerine akınlar yaparak Varşova şehrine kadar uzanmış ve büyük bir zafer kazanmıştı. Bu akınları sırasında tam 10.000 esir ve pek çok harb ganimeti ile dönmüştü. Bu ganimet ve esirlerden bir kısmını seçerek, Kethüdası Mustafa Bey ile Sultan İkinci Bayezid Hana gönderdi.

Oğulları Ali ve Tur Ali Beyler de kendisi gibi cesur, silahşör ve kahraman idiler. Büyük oğlu Ali Bey, Sofya Sancakbeyliği yaptı. Küçük oğlu Tur Ali Bey ise, babasından sonra Silistre Sancakbeyliği hizmetinde bulundu. Bali Bey 1514 yılında vefat etti.

Malkoçoğlu Ali Bey

Malkoçoğlu Bali Bey’in oğludur. Sofya sancak beyi olan Ali Bey de kardesi Tur Ali beyi gibi bu muharebede sehîd düsmüstür.

Malkoçoğlu Turali Bey

Malkoçoğlu Bali Bey’in oğludur. Silistre sancakbeyi olarak görev yapmış, 1514 yılında Çaldıran Savaşı’nda bizzat Şah İsmail tarafından şehit edilmiştir.

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa

Malkoçoğlu Hamza Bey’in oğludur. 1501 yılında II. Beyazıt‘ın kızı Hüma Hatunla evlendiğinde Bali bey adında oğlu vardı. II. Beyazıt’ın kızı Hüma Hatundan da Malkoçoğlu Ahmet Bey ile Malkoçoğlu Mehmet Bey olmuştur. 1480'de Bosna Beyi, 1481‘de Rumeli Beylerbeyi, 1504 yılında Kubbe Veziri oldu ve 1506 yılında vefat etti. Bilinen 3 oğlu Malkoçoğlu Bali Bey (Silistre beylerbeyi olan Bali Bey en büyükleridir), Malkoçoğlu Mehmet Bey, Malkoçoğlu Ahmet Bey’dir. Bu komutanlardan aynı zamanda Yahyapaşazadeler diye bahsedilir.

Yahyapaşazade Malkoçoğlu Bali Bey

Malkoçoğlu Yahya Paşa’nın oğludur. Koca Bali Paşa şeklinde de anılır. 1495‘de doğmuş olup, Kanuni Sultan Süleyman‘ın yaşıtıdır. 2.nci Bayezitin kızı Aynişah sultanın kızıyla evlidir . Semendire sancakbeyi olmuş, 1521 yılında Belgrad‘ın fethinde görev yapmıştır. Daha sonra Belgrad sancakbeyi ve Bosna Beylerbeyi oldu. 1526 yılında Mohaç Savaşı‘nda çok üstün başarılar gösterdi. Budin‘in (Budapeşte) ikinci beylerbeyi oldu. Vezir oldu. 1548 yılında vefat etti. Budapeşte’nin en büyük meydanının adı Osmanlıların Budapeşteyi kaybettiği zamana kadar Gazi Bali Paşa Meydanıdır. Mehmet Bey adında bir oğlu vardır.

Yahyapaşazade Malkoçoğlu Mehmet Bey

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa’nın torunu, Bali Beyin oğludur. Enderunda yetişti. Varat sancakbeyi oldu. 1563 yılında Kanuni’nin Zigetvar seferinde Gyula kalesini fethetmekle görevli Pertev Paşa ile beraber 59 günde kaleyi teslim aldı. Aynı yıl Babofça kalesini fethetti. 1567 yılında Lala Mustafa Paşa ile beraber Yemen‘de savaştı. 1570 yılında Kıbrıs‘ın fethinde Magosa kuşatmasında vurularak şehit oldu.

Gazi Kızan Mehmet Paşa

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa’nın oğludur. Gazi Sultanzade Mehmet Paşa şeklinde de geçer. Kanuni Sultan Süleyman’ın halasının oğludur. 1526‘da Mohaç alaybeyi, 1527'de Semendire sancakbeyi, ve aynı yıl Belgrad sancakbeyi oldu. 1529‘da 1. Viyana Kuşatmasında Bavyera‘nın merkezi Regensburg ve Morova‘nın başkenti Brünn’ü fiilen zaptetti. Çekoslavakya bölgesini işgal etti. 1530‘da Andrea Doria‘nın işgal ettiği Mora‘daki Koron kalesini geri aldı. Aynı yıl Budin’i kuşatan Alman mareşalini yendi. 1531 yılında Avusturya akınında 15.000 esirle geri geldi. Peç‘i Almanlardan geri aldı. 1535‘de tekrar Semendire sancakbeyi oldu ve 8 yıl görev yaptı. 1537 yılında Vertizo Savaşı’nda 45.000 kişilik Alman ordusunu imha etti. Bu zaferde kardeşi Yahyapaşazade Malkoçoğlu Ahmet Bey ile oğlu Şifalı Arslan Paşa da vardı. 1538‘de Boğdan seferine katıldı. 1541'de Budin seferine katıldı. 1543'de ölen abisi Koca Bali Paşa’nın yerine üçüncü Budin Beylerbeyi oldu. 4.5 yıl görevde kaldı. 1566 yılında Budin’de vefat etti.

Yahyapaşazade Malkoçoğlu Ahmet Bey

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa’nın oğludur. İnebahtı sancakbeyi olarak bilinir. 1537 yılında Vertizo Savaşı‘na katıldı. 1543'de Belgrad sancakbeyi oldu.

Şifalı Arslan Paşa

Yahyapaşazade Malkoçoğlu Mehmet Bey’in oğulları Arslan Bey ve Derviş Bey olarak bilinmektedir.

Arslan Bey, Şifalı Arslan Paşa şeklinde anılır. 1537 yılında Vertizo Savaşı’na katıldı. 1537'de Pojega sancakbeyi oldu. 1565‘de Budin’in ondördüncü beylerbeyi oldu. Kendisi aynı zamanda şairdir. 1566 yılında Sokollu Mehmet Paşa‘nın entrikalarıyla idam edildi. Ömer Seyfettin’in Kütük adlı hikayesinde anlattığı Arslan bey bu kişidir.

Derviş Bey

Malkoçoğlu Damat Yahya Paşa’nın torunu, Mehmet Bey’in oğludur. İsmi bilinmekle birlikte hakkında bir bilgiye sahip olunamamıştır.

Yavuz Ali Paşa

Malkoçoğlu soyundan son olarak bilinen kişidir. Çok cesur, fevri ve deli dolu biriydi. 1603 yılına kadar Mısır Beylerbeyliği görevini yaptı. Bu sırada 1603 yılında İstanbul’a çağırıldı ve sadrazamlığa getirildi. İlk iş olarak İran meselesini ele aldı. 1604 yılında Macaristan seferi sırasında Sofya’da rahatsızlandı. Belgrad’a ulaştığında da vefat etmiştir.Mezarı Yozgatın yerköy ilçesindedir