Alm. Messkluppe, Schublehre (f), Fr. Jauge (f), vernier (m), İng. Template, templet. Boyutları sâbitleştirilmiş kontrol âletleri. Zamânımızda büyük ekonomik faydalar sağladığı için, bilhassa serî üretim ünitelerinde çok kullanılmaktadır. Bu yüzden mastarlar, serî îmâlâtın en uygun ölçü kontrol âletleridir. Bugün sanâyi üretiminin çok fazla olduğu ileri ülkelerde mastar ve mastarlarla kontrol konuları çok daha ileri seviyeye ulaşmıştır. Ülkemizde mastar kullanma alışkanlığı henüz yenidir. Başlıca uygulama alanları:

a) Serî îmâlât parçalarının boyut kontrolleri için,

b) Başka şekilde kontrol imkânı olmayan geometrik profil ve şekillerin kontrolleri için. Mastarlar her îmâlât takımlarında arandığı gibi konstrüksiyon bakımından basit ve maksada uygun olmalıdır. Bu, mastar konstrüktörünün önemli bir hedefidir. Basitlikteki maksat, ilkellik değildir. Maksada uygunluğun zamanla değiştirilmesi imkânlarını da göz önünde tutmak gereklidir.

Mastar konstrüksiyonu için önceden bâzı bilgilerin bilinmesi lüzumludur:

a) Kontrol edilecek iş parçasının geometrik şekli - ölçüsü - toleransı - malzemesi - îmâlâtı miktarı.

b) Mastarlama sırası, iş parçasının işlem sırasına göre tertip edilmelidir. Operasyon plânlarında, işlemlerin cinsi, sırası, takımların ve aparatların numarası gösterilir. Bu bilgiler, mastarların seçimi ve konstrüksiyonuna tesir eden, yol gösteren faktörlerdir.

Mastarlar uygulama yerlerine göre şöyle sınıflandırılır:

1. Îmâlât mastarları: Îmâlât esnâsında iş parçasını îmâl eden işçi tarafından kullanılır.

2. Kalite kontrol mastarları: Bir iş yerinin kalite kontrol şûbesi tarafından iş parçalarının son kontrolleri için kullanılır.

3. Teslimat mastarları: İş parçaları müşteriye teslim edilirken müşteri tarafından kullanılan mastarlardır.

4. Takım mastarları: Takım îmâlâtında kullanılan mastarlardır.

5. Yardımcı mastarlar: Mastara ilâve edilebilen parçalardır.