(... - 1564 ?) Osmanlı minyatür ustası. Matematik ve tarih konularında kitaplar da yazmış çok yönlü bir bilgindir.
Doğum tarihi ve yeri bilinmemektedir. Kâtip Çelebi ölüm tarihi olarak 1533'ü verirse de, bu bilgi kesin değildir. Çeşitli kaynaklarda onun 1547'den, 1551'den ya da 1553'ten sonra ölmüş olabileceği ileri sürmektedir. Yaşamı üstüne bilgi de yok denecek kadar azdır. Saraybosna yakınlarında doğduğuna, dedesinin devşirme olduğuna ilişkin kesin olmayan bilgiler vardır.
Enderun'da yetişti. Matrakçı ya da Matraki adıyla anılması, labutu andıran sopalarla oynandığı ve eskrime benzeyen bir tür savaş oyunu olduğu bilinen "matrak" oyununda çok usta olmasından kaynaklandığı sanılıyor. Nasuh'un ayrıca çok usta bir silâhşor olduğu da biliniyor. Çeşitli silâh ve mızrak oyunlarındaki ustalığı nedeniyle, 1530'da, Kanuni döneminde "üstat" ve "reis" olarak tanınması için verilen bir beratı olduğu da biliniyor. Bu konuda çeşitli silâhların nasıl kullanılacağını ve dövüş yöntemlerini anlatan Tuhfetü'l-Guzât adlı bir de kılavuz kitap yazmıştır.
Nasuh, özellikle geometri ve matematik alanlarında da önemli bir bilim adamıydı. Uzunluk ölçülerini gösteren cetveller hazırlamış ve bu konuda kendinden sonra gelenlere önderlik etmiştir. Matematiğe ilişkin iki kitabı Cemâlü'l-Küttâb ve Kemalü'l- Hisâb ile Umdetü'l-Hisâb'ı Yavuz Sultan Selim döneminde yazmıştır. Bu yapıtlardan ikincisi uzun yıllar, dönemin matematikçileri için bir elkitabı olmuştur.
Nasuh bir tarihçi olarak da önemli yapıtlar vermiştir. Mecmaü't-Tevârih adıyla Taberi Tarihi'ni Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca Tarih'i Sultan Bayezit ve Sultan Selim ile Tarih'i Sultan Bayezit adlı iki kitabında bu padişahlar dönemindeki olayları anlatmıştır. Süleymanname adlı kitabının üç ayrı nüshasında 1520-1537, 1543-1551 ve 1542-1543 arasında geçen olayları ele almıştır.
Günümüzde bir minyatürcü olarak tanınan Nasuh, bu minyatürlerini yazdığı kitaplar için hazırladığı biliniyor. Özellikle yaptığı minyatürlerinde vadi, ırmak gibi yer şekilleriyle, kale, cami, köprü gibi yapıları ayrıntılı bir biçimde çizmiş olması, kentlerin o dönemki görünüşlerine ilişki eşsiz bilgiler sunmaktadır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.