Elektromagnetizma teorisini geliştiren İskoçyalı fizikçi. 13 Haziran 1831’de İskoçya’nın Edinburg şehrinde doğdu. 1841-47 arasında Edinburg Akademisinde öğrenime başladı. İlk ilmî makâlesi henüz 14 yaşındayken yayınlandı. Makale çiviler ve iplik aracılığı ile çizilebilen oval eğriler hakkında idi. 1847’de Edinburg Üniversitesine giren Maxwell, 1850’de Cambridge Üniversitesine geçti ve bu üniversitenin Trinity Collage bölümünden Matematik dalında sınıf ikincisi olarak mezun oldu. Cambridge’de okurken yayınladığı bir makâlede esneklik teorisinin aksiyomatik temellerini attı. Geometrik optik alanındaki bir makâlesi ile de ileride balık gözü merceğin bulunmasına yol açacak ilkeleri ortaya koydu.

Maxwell, 1855’de Trinity Collage’da öğretim üyesi oldu. Babasının sağlığının bozulması üzerine İskoçya’ya döndü. Ertesi sene Aberdeen’deki Marischal Collage’de tabiat felsefesi profesörü oldu 1860. Kadrosuzluk yüzünden bu okuldan ayrılan Maxwell, Londra’daki Kings Collage’da tabiat felsefesi profesörlüğünü kabul ederek İngiltere’ye gitti. Bu okuldayken elektromanyetizma konusunda iki önemli makâle yayınladı. 1861’de Royal Society’nin üyeliğine seçildi. İlmî çalışmalarına daha fazla vakit ayırmak için 1865’de Kings Collage’daki vazifesinden ayrılarak İskoçya’daki mâlikânesine yerleşti. Altı yıllık bir çalışma neticesinde elektromanyetizma teorisi üzerindeki meşhur eserini hazırladı. 1873’te yayınlanan bu eserinde, o güne kadar bulunmuş olan elektrik ve manyetizma konularını sistemli bir bütünlük içinde matematikî bir yapıya kavuşturdu. Değişken elektrik ve manyetik alanların birbirlerinden ayrı olarak var olmayacağını gösterdi, elektromanyetik alan ve dalga kavramlarını geliştirdi ve ışığın da bir elektromanyetik dalga olduğunu belirterek; elektrik, manyetizma ve optiği tek bir temele oturttu.

Maxwell, 1871’de Cambridge Üniversitesinde yeni kurulan Covendis Deneysel fizik Kürsüsü profesörü ve kurulan laboratuvarın yöneticisi olarak öğretim hayâtına döndü. 1879’da hastalanarak öldü ve İskoçya’nın Parton köyündeki kilisenin bahçesine gömüldü.

Maxwell, gazların kinetik teorisi üzerindeki çalışmaları ile de fiziğe önemli katkıda bulunmuştur. Gazların; her doğrultuda ve her hızda hareket eden, birbirleriyle ve gazın içinde bulunduğu kabın çeperiyle çarpışmaları tam esnek olan moleküllerden meydana geldiği teorisinden ortaya çıkan Maxwell, ihtimal ve istatistik yöntemlerini kullanarak bir gazdaki moleküllerin hız dağılımını tespit etme problemini çözdü. Bu durum, Avusturyalı fizikçi Boltzman’ın 1871’de bu teoriyi daha da geliştirmesiyle günümüzde Maxwell Boltzman’ın dağılımı kânunu olarak bilinmektedir. Yine Maxwell’in geliştirdiği ve gazların ısı, entropi, basınç ve hacimlerine bağlı olarak termodinamik fonksiyonlarını ifâde eden dört eşitlikse günümüzde Maxwell bağıntıları olarak bilinir.