Alm. Mıne (f), Fr. Mıne (f), İng. Mıne. Çeşitli metodlarla toprak altına, üstüne veya su içine yerleştirilen veya atılan, harp araçlarını ve tankları tahrip etmek, personeli öldürmek maksadıyla îmâl edilmiş, genellikle bir kap içine yerleştirilmiş şiddetli patlayıcı madde. Günümüzün savaşlarında gerek taarruz ve gerekse savunma harekâtında, engellerin, özellikle mayınların kullanılması son derece önem kazanmıştır. Kara mayınları, düşmanın ilerlemesini geciktirmek veya tahdîd etmek için yapılmıştır. Bir mayının asıl görevi başarıya yardım etmek olup, zâyiât verdirici tesiri ikinci derecede kalır.

Târihî gelişmesi: İlk kara mayınları, Birinci Dünyâ Savaşında, Almanlar tarafından top mermilerinin toprak altına gömülmesi sûretiyle, İngiliz tanklarına karşı kullanıldı. Mayınların esas gelişimi, İkinci Dünyâ Harbi sırasındadır. Düşman silâhlı kuvvetlerini durdurmak, geciktirmek veya tâciz etmek için ilk mayın tarlaları döşendi. Tank zâyiâtının % 20’si mayınlar sebebiyle oldu. Amerika, Rusya, İngiltere, Almanya gibi devletler, daha mükemmel mayın îmâl etme husûsunda birbirleriyle yarıştılar. Bunun sonucunda, ağır ve hafif tanklara veya insanlara karşı kullanılabilen çeşitli basınçlara göre infilak edebilen mayınlar îmâl edildi. 1991 yılındaki Körfez Savaşında Irak, müttefiklere karşı Kuveyt-Suûdi Arabistan sınırına milyonlarca mayın döşedi.

Kara mayınları:

Kara mayınları hakîki mayınlar, sahte mayınlar, tâlim ve eğitim mayınları olmak üzere üç tiptir.

1. Hakîkî mayınlar:

Hakîki mayınlar kullanılma maksatlarına göre ikiye ayrılırlar: a) Antipersonel mayınlar: Düşman personeline karşı kullanılan antipersonel mayınlar, basınç veya basınçtan kurtulma sûretiyle veya bir tökezleme telinin gergiden kurtulması sûretiyle faaliyete geçmek üzere düzenlenmiş bir fünye ile teçhiz edilmiş, mâdenî veya mâdenî olmayan bir kab içindeki az şiddetli patlayıcı maddeden ibârettir. Antipersonel mayınları genel olarak havada patlayan ve infilak tesirli olmak üzere iki tiptedir.

b) Antitank mayınları: Düşman tanklarını veya diğer araçları hareketten alıkoymak veya tahrip etmek için kullanılan antitank mayınları ekseriya zemin yüzeyi üzerine veya yüzeyin pek az altına yerleştirilir. Umûmiyetle, antitank mayınlarını faaliyete geçirmek için 135 ilâ 180 kg bir basınca ihtiyâç vardır. Antitank mayınları genel olarak ağır ve hafif olmak üzere iki tiptir.

Hakîkî mayınlar başlatma hareketine göre de üç tipe ayrılırlar:

a) Kontrollu mayınlar: Hedef mayın üzerine veya yakınına geldiği zaman bir gözetleyici tarafından ateşlenen mayınlardır.

b) Hassas mayınlar: Manyetik dalgalar, titreşim veya ses dalgalarıyla patlayan mayınlardır.

c) Yapma mayınlar: Sahrâda îmâl edilen mayınlardır. İstenilen miktarda patlayıcı maddeyle doldurulan ve uygun bir fünye ile teçhiz edilen herhangi bir kap mayın olabilir.

2. Sahte mayınlar: Hakîkî mayınları taklit etmek için hurda malzeme veya mayın döşenmiş hissini verecek şekilde biraz bozulmuş arâziden ibârettir.

3. Tâlim ve eğitim mayınları: Hakîkî mayınlarla aynı ölçü ve ağırlıkta olan, fakat küçük bir duman maddesi ihtivâ eden ve şiddetli patlayıcı madde yerine kara barut veya işâret fişeği terkibi gürültü çıkaran imhâ hakkından ibâret olanlar tâlim mayınlarıdır. Hakîkî mayınların, boş veya kum gibi malzemeyle dolu olanlarına eğitim mayını denir.

Mayın tarlası: Mayınların kullanılmasında âzami fayda sağlamak için belirli bir anahtara göre veya bir noktaya bağlı kalmaksızın gelişigüzel mayınları ihtivâ eden arâzi parçasına “mayın tarlası” denir. Mayın tarlaları kullanılma maksatlarına göre; koruyucu, savunma, engel, tâciz ve sahte mayın tarlaları olarak isimlendirilebilirler.

1. Koruyucu mayın tarlası: Bir birliğin mahallî ve yakın korunmasına yardım etmek için kullanılır.

2. Savunma mayın tarlaları: Bölük, Tabur ve Alay büyüklüğündeki birlikler tarafından işgâl edilen mevzilerin arasından düşmanın sızmasını önlemek ve savunma mevzilerini kuvvetlendirmek için tümen plânlarına uygun olarak döşenen bir mayın tarlasıdır.

3. Engel mayın tarlaları: Düşmanın muayyen bölgelerde bilhassa yanlara yaptığı taarruz tertiplerini engellemek ve düşmanın yaklaşmasını arzu edilen bölgelere yöneltmek için döşenir.

4. Tâciz mayın tarlaları: Düşmanı geciktirmek ve tertibini bozmak ve bir bölge veya yoldan istifâdei etmesine mâni olmak için döşenir.

5. Sahte mayın tarlaları: Düşmanı aldatmak maksadıyla mayın tarlasına benzetilmek üzere kullanılan bir arâzi parçasıdır.

Mayın kuşağı: Birbirinden 6 metre adım/mesâfeyle aynı anda döşenen birbirine paralel iki mayın demeti sırasıdır.

Deniz mayınları: Gemileri tahrip etmek maksadıyla îmâl edilen ve su altına yerleştirilen mayınlara “deniz mayını” veya “torpili” denir. Deniz mayınları ilk olarak 1777 yılında Amerika’da kullanıldı. David Bushnell adında bir Amerikalı, İngiltere’ye âit “Cerebus” adlı gemiyi batırmak gâyesiyle içi barutla dolu bir kutuyu geminin yakınına doğru atmış, ancak akıntıya kapılarak sürüklenen kutu, bir dost gemiyi batırmıştı. 1853 yılında Kırım Savaşında Ruslar da deniz mayınlarını kullandılar. Birinci Dünyâ Harbi sırasında İngilizler, Çanakkale’de, Otranto Boğazında, Kuzey Denizinde yüzbinlerce mayın döktü. Bu harpte mayınların tahribi yüzünden batan gemi sayısı 600’ü buldu. Yine İkinci Dünyâ Savaşında Almanlar, manyetik mayını îmâl ettiler. Bu tip mayınlardan aynı savaşta Almanlar tarafından 230.000, İngilizler tarafından 255.000 adet döküldü. İkinci Dünyâ Savaşında denize dökülüp infilak etmeyenler, akıntıya kapılıp deniz sathına yayılmış ve harpten sonra ticâret gemileri için büyük tehlike teşkil etmiştir. 1991 Körfez Savaşında da Irak, Basra Körfezine çok miktarda mayın döktü.

Mayın avlama: Sonarla, optik sistemlerle veya manyetik dedektörle mayınların tesbiti ve imhâsı etkisiz hâle getirilmesi, toplanması veya başka bir sâhaya nakledilmesi maksadıyla icrâ edilen Mayın Karşı Tedbirleri (MKT) harekâtıdır. Mayın dökme: Düşmana hasar vermek, düşmanın deniz harekâtını engellemek veya tehdit amacıyla mayınların, mayın döküş vâsıtaları ile belirli bir deniz sâhasına bırakılmasıdır. Su üstü mayın dökücü gemilerin görevi, dost veya düşman bandrolu altındaki sularda önceden tâyin edilmiş mevkılere mayınları dökmektir.

Mayın karşı tedbirleri: Düşmanın mayın döküş harekâtına mâni olmak veya dökülmüş mayınların etkisini ortadan kaldırmak, bu sâyede nakliyatı desteklemek ve harp gayretine katkıda bulunmak için denizleri kullanmak ve limanlara giriş çıkışı sağlamak maksadıyla alınan taarruzî ve savunma tedbirleridir. MKT, görevleri dost mayınları temizlemekle alâkalı faaliyetleri de kapsamaktadır.

Mayın tarama: denizdeki mayınların gemiler, helikopterler ve diğer araçlara monte edilmiş özel donanımlar kullanılarak fizikî olarak tesbit ve mekanik usûllerle veya etkili sâhalar meydana getirilerek imhâ edilmesi ameliyesidir. Mayını arayıp bulmak ve tesirsiz hâle getirmek maksadıyla yapılmış gemilere mayın arama tarama gemileri denir.

Arama tarama gemilerinin tipleri: Filo mayın dökücü, kıyı mayın dökücü, kontrollu mayın dökücü, mayın karşı tedbirler gemisi, filo mayın tarayıcısı, okyanus tipi mayın tarayıcısı, sığ su mayın tarayıcısı, mayın tarama botu, özel mayın tarayıcısı, kıyı mayın tarayıcı. 1991 yılındaki Körfez Savaşında mütefikler Körfezdeki mayınları temizlemek için çok miktarda mayın tarama gemisi görevlendirdiler.