Dinsel derslerin okutulduğu eğitim kurumu ve bu okullarda okuyan öğrencilerin barınmaları için yapılmış vakıf odalarını da içeren yapının genel adı.

Medreseler ilk olarak İslâmiyet öncesinde Yahudiler tarafından Medine'de kurulmuştur. Bu dönemde bu okullarda okuma öğretiliyordu. Mekke'de kurulan medreselerdeyse okumanın yanı sıra yazma da öğretilmeye başlanmıştır. On birinci yüzyıldan sonra gitgide önem kazanan medreseler, en parlak dönemini Selçuklular zamanında Nizamiye Medreselerinin kurulmasıyla yaşamıştır. Bu dönemde medrese yapımına çok büyük önem verilmiştir. Nizamiye Medreselerinin ilki Selçuklu veziri Nizamülmülk tarafından 1067 yılında yaptırılan medresedir. Bu medreselerde eğitim ve öğretimin yanı sıra öğrencilere burs da verilmeye başlanmıştı. Bu uygulama daha sonra İslâm devletlerinin tümünde etkili olmuştur. Selçuklular döneminde Anadolu'da 100'den fazla medrese yaptırılmıştır. Bu dönemde bazı kervansarayların geliri medreselere bırakılmıştı.

Osmanlılar döneminde medreseler çok fazla gelişmişti. İlk medrese Orhan Gazi tarafından İznik'te kurulmuştur. Daha sonra bu okulu birçok medrese takip etmiştir. Padişah tarafından yaptırılan medreseye sultani, varlıklı kişiler tarafından yaptırılanlara da hususi denirdi.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethettikten sonra ilkokuldan yüksekokula kadar tüm öğretim kurumlarını içinde barındıran medreseler yaptırmıştır. Bunlar külliye adıyla anılırdı. En ünlü külliye Kanuni zamanında yapılan Süleymaniye Külliyesi'dir. Bu medreselerde tıp, hukuk, edebiyat ve ilâhiyat öğretimi yapılırdı. Osmanlılar döneminde yapılan her caminin yanına medrese yaptırmak değişmez bir gelenek hâlini almıştır. Bu okullarda şeriat hükümlerine göre yürütülen tümüyle dinsel öğretim yapılırdı.

Medreseler yüzyıllar boyunca etkilerini korumuşlardır. 3 Mart 1924 tarihli Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretim Birliği Yasası) ile Türkiye'de medreseler kapatılmıştır.

İLGİLİ KONULAR

Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Atatürk Devrimleri