29 Kasım 1939'da Erzincan'da doğdu. Annesi Lütfiye hanım ev hanımı, babası ise Askeri Okullarda Türkçe ve Edebiyat Öğretmeni olan Mustafa Saffet GÖNÜL'dür. Devlet bursu ile kazandığı A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni 1960 Haziran döneminde bitirdi ve aynı yıl Erzincan İl Maiyet Memurluğu'na atandı.

37. Kaymakamlık Döneminin Birincisi olan GÖNÜL, 9 yıl süre ile değişik illerde Kaymakam Vekilliği ve Kaymakamlık yaptı (Araban, Tercan, Gerger vekaleten, Doğanhisar, Çamardı, Hozat, Narman asil Kaymakam olarak).

1970 yılında İçişleri Bakanlığı Özlük İşleri Şube Müdürlüğü'ne atandı.

1972 yılında açılan Mülkiye Müfettişliği imtihanını birincilikle kazanarak Mülkiye Müfettişi oldu.

1975 yılında İçişleri Bakanlığı Özlük İşleri Genel Müdürlüğü'ne getirilen GÖNÜL 1976 yılı başında Kocaeli Valiliği'ne atandı.

1977 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü'ne,

1978 yılında Merkez Valiliği'ne

1979 yılında ise Ankara Valiliği'ne atandı.

1981 yılı sonunda Yüksek Öğretim Kurulu Kurucu Üyeliği'ne getirildi.

10 Şubat 1984 tarihinde İzmir Valiliği görevine başladı.

11 Ocak 1988 tarihinden itibaren de İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığı görevinde bulunan GÖNÜL TBMM'nin 8 Mayıs 1991 günlü Resmi Gazetede yayımlanan kararı ile Sayıştay Başkanlığı'na seçildi.

Yedi yıl süre ile Sayıştay Başkanlığı yaptıktan sonra 4 Mayıs 1998'de üyeliğe döndü.

18 Nisan 1999'da Kocaeli'nden Milletvekilliğine ve 1 Haziran 1999 tarihinde de TBMM Başkan Vekilliği'ne seçildi.

25 Ekim 2000 tarihinde ikinci defa TBMM Başkan Vekilliğine seçilen GÖNÜL 22 Haziran 2001 tarihinde bu görevden ayrılarak Adalet ve Kalkınma Partisinin kurulmasıyla birlikte AK Partinin MKYK üyesi ve Genel Başkan Yardımcısı, TBMM'nin 21. Dönem 4. Yasama Yılının başlamasıyla birlikte de Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Üyeliğine seçilmiştir.

19 Kasım 2002 tarihinde kurulan 58 nci Cumhuriyet Hükümetinde Millî Savunma Bakanı olarakgörevine başlamış ve 14 Mart 2003 tarihinde teşkil edilen 59 ncu Hükümet döneminde de bu görevine devam etmektedir.

Vecdi GÖNÜL yukarıda belirtilen kariyer görevlerine ek olarak;

- Belediye Başkanlıklarını tedvir etmiş,

- Basın İlan Kurumunda Hükümet Temsilciliği yapmış,

- Yurt dışında Avrupa Konseyi UN, WHO, UNICEF toplantılarına Heyet Başkanı veya delege olarak katılmış,

- Değişik ülkelerle Hükümetimiz adına güvenlik anlaşmaları imzalamıştır.

- ASOK ve MKE Kurumu Danışma Kurulu Başkanlığında,

- Yüksek Öğretim Kurulu Genel Kurul ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fon Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

- Ayrıca, Avrupa Konseyi Mahalli İdareler Daimi Konferansı (CLRAE) ile Türk Heyeti ile, Milletlerarası Ahval-i Şahsiye Komisyonu (CIEC)'nda Türk Delegasyonu Başkanlığı'nı da yürütmüştür.

- GÖNÜL, Sayıştay Başkanlığı'na seçildikten sonra Avrupa Sayıştaylar Birliği (EUROSAI) ve Dünya Sayıştaylar Birliği (INTOSAI) Kongre ve seminerlerinde Divan Başkanlığı, yedi yıl süre ile EUROSAI teşkilatının denetçiliğini, üç yıl süre ile de kurucusu olduğu ECO Ülkeleri Sayıştaylar Birliği (ECOSAI)'ın Başkanlığını yapmıştır.

- Vecdi GÖNÜL, evli olup eşi Kız Meslek Lisesi Öğretmenliğinden emeklidir.

- Biri kız üç çocuğu vardır.

- Türkiye'de 1965 yılında TODAİ'de idare alanında uzmanlık alan GÖNÜL, ayrıca kazandığı bir bursla Amerika Birleşik Devletleri'nde Güney California Üniversitesi'nde Kamu Yönetimi alanında "master" derecesini almış, daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde doktora kurlarını başarı ile tamamlamıştır.

- Yabancı dili İngilizcedir.