Alm. Melancholie, Schwertmut (f), Fr. Melancolie (f), İng. Melancholia. Ruhsal ve bedensel yavaşlama; keder, sıkıntı, intihar arzusuyla olan ve “psikotik depresyon” da denen bir akıl hastalığı. Daha ziyâde 30 yaşından sonra görülür. İrsiyetin rolü vardır. Oluş sebepleri çok çeşitlidir. Bunlar: Psikofizyolojik faktörler; organsal, toksik, infeksiyöz, travmatik, hormonal, nörolojik, sosyo-ekonomik sebeplerdir. Kişi başlangıçta mizaç ve karakter değişikliğine uğrar. Hassaslaşır, çabuk duygulanır, ağlar, kolay heyecanlanır, sinirlenir. Karamsardır, karar vermekte zorluk çeker. İntelektüel (ânî karar verme) kapasitesi azalır. Hareket ve davranışlarında yavaşlama olur. İşinde zorlanmalar ve başarısızlıklar görülür. Bunlara baş ağrısı, hazımsızlık, gaz, kabızlık, titremeler ilâve olabilir. Uyku ve iştah kaybolur. Saplantı (obsesyon) ve korkular görülür. Endişe ve güvensizlik ortaya çıkar. Yüzü ıstırabı yansıtır. Az konuşur. İntihar edebilir.

Klinik tipleri: 1) Hafif şekiller: İç organ şikâyetleri, ağrılar, kabızlık, uykusuzluk, cinsî (seksüel) yetmezlik, durgunluk, takatsizlik, kuruntular. 2) Subakut melankoli (melankolik depresyon): Zayıflık, yorgunluk, takatsizlik, durgunluk, neşesizlik. 3) Nevrastenik şekil: Çabuk yorulma, çalışma gücü kaybı, dikkat ve hâfızada zayıflama, baş ağrısı, çarpıntı, mîde-barsak bozuklukları, cinsî (seksüel) yetmezlik. 4) Stuporlu şekil: Koma gibi yatar. 5) Ajitasyonlu şekil: Anksiyete ve aşırı hareketlilik olur. 6) Hezeyanlı melankoli: Paronoit (şüpheler), başkalarını ve kendini suçlamalar, küçüklük kompleksi, inkarlar. 7) Hallüsinasyonlu melankoli: Hayaller görülebilir. 8) Kronik melankoli: Uzun süren tipidir.

Bu hastalığın hastânede tedâvisi gerekir. Elektroşok ve ilâç tedâvileri uygulanır.