Alm. Geschoss (n), Kugel (f), Fr. Projectile (m), İng. Projectile, shell. Silahın attığı mühimmat. İlk mermiler katı ve sert maddelerden îmâl edilmiş kürelerdi. Kayıtlara geçen ilk kullanılma târihleri, M.S. 1300’lere kadar uzanır. İlk top mermileri taşlardan oyularak yapılırdı. Taş güllelere 1520 târihlerine kadar rastlamak mümkündür. Bu târihten sonra gülleler demirden dökülmeye başlandı. Delik açmak maksadıyla olduğu kadar, yangın çıkarmak için de böyle gülleler kullanıldı. Mermileri patlayıcı maddelerle doldurup basınç ve parça tesiri elde etmek fikri daha sonraları ortaya çıkmıştır.

“Salkım” adı verilen bir merminin içine demir parçaları konur, mermi namluyu terk ettiği zaman merminin dış ince çeperi yırtılarak düşmana zarar verdirilirdi. Bu merminin içinde patlayıcı bulunmaz, düşman askerine yakın mesâfeden atılırdı. “Zincir” adındaki bir mermi cinsi daha vardı. Aynı namludaki birkaç mermi ardarda zincirle birbirine irtibatlanıp, aynı anda ateş edilirdi. Bunlar daha çok düşman gemilerine karşı kullanılırdı. Yangın çıkarmak için, boş kürelerin içine patlayıcı madde koyarak mermiler elde edildi. Birinci Dünyâ Harbinde kullanılan mermilerin birçoğunun çalışma esâsı oldukça basitti. Biraz saniyeli fitil, bir miktar yemleme barutu ve paralama barutundan meydana geliyordu. Sâniyeli fitil, istenilen zamanda merminin paralanmasını temin ediyordu. Bâzı durumlarda mevzii sisleme mermileri de kullanılmaya başlandı. İkinci Dünyâ Harbinde merminin daha çok basınç ve parça tesirine ehemmiyet verildi. Düşman zırhlı araçlarını tahrip için çukur imla haklı mermiler yapıldı. İkinci Dünyâ Harbinin sonlarında yapılan atom bombası, harbi sona erdiren bomba oldu.

Birikmiş tecrübe ve balistik ilmi üzerindeki çalışmalar gösterdi ki, küreden ziyade uzun ve havada takla atmayan mermiler, daha kararlı ve hassas olup, hedefe isabet yüzdesi fazla idi. Aynı zamanda böyle mermilerin daha uzağa gittiği tesbit edildi. Sonra kundak keşfedildi. Kundak, ağızdan dolan silahlara tatbik edildi. 1857’de Whitworth topu yapıldı. Namluda açılan 6 iz, mermideki izlerle çakışıyordu. Yiv ve set sistemleriyle hassasiyet ve menzil arttı.

Daha sonra toplara konan kundak kısmına bir de, iğne tertibatı eklendi. Artık mermiler geriden dolmaya ve tetikle ateşlenmeye başlandı. 1848’de tüfeklere de geriden dolma sistemi getirildi. Misallerine Prusya ordusunda rastlandı. 1870’lerde Fransız-Prusya Harbinde yivli toplar kullanıldı.

Yirminci yüzyılın ilk yarısında çıkan iki büyük dünyâ savaşı, mermilerin tekâmülünü sağladı. Güdümlü silahlardaki gelişme, bunların mermilerine de intikal etti. Dünyâ silâh sanâyiindeki ilerlemeler zamânın teknolojisine uymakta, her geçen gün menzil ve tahrip gücü farklı mermiler yapılmaktadır. Genelde mermilerde aranılan özellikler uzun menzil, azamî ilk hız, dakikadaki fazla atım ve tahrip gücünün çokluğudur. Her silahın kendine has, mermi tip ve şekilleri vardır. Mermilerin havada, bir yere çarptığında, yere girdiğinde patlıyan cinsleri de vardır. Düşman üzerinde elde etmek istenen tesire göre mermi çeşitleri seçilir ve kullanılır.