on beşinci yüzyılda yetişmiş olan evliyâdan. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Zâhirî ilimlerde eşsiz bir âlim olup, tasavvuf yolunda pek yüksekti. Tasavvuf yolunu Yûsuf Mahdûm’dan öğrendi. Vaaz ve nasîhatleri çok tesirli olup, gönüllerden dünyâ sevgisini ve muhabbetini silerdi. 1494 (H. 900) senesinden sonra Şirvân’da vefât etti.

Çok talebe yetiştirdi. Yedi tâne oğlu vardı. Oğulları da ilimde ve tasavvufta yetişip onun sağlığındayken talebe yetiştirmeye başladılar. Mevlhanha Şahkubâd Şirvânî de onun talebelerindendi.

Mevlânâ Muhammed Rukiyye ilim, irfan sâhibi, takvâ ehli ve dünyâ sevgisini gönlünden çıkarmış olan bir zâttı. Çok ibâdet ederdi. Hikmetli sözleri ve nasîhatleri tesirliydi. Talebelerine buyurdu ki:

Size bu yolda lâzım olan, mücâhede (nefsin istemediği şeyleri yapmak) ve riyâzeti (nefsin istediği şeyleri yapmamak) elden bırakmamak, bu yolun âdabına gereği gibi riâyet etmek, bu yolun temeli olan doğru söz ve helâl yemek üzere devâm etmektir.

Büyüklerimiz buyurdular ki: “Susmak, açlık, az uyumak, uzlet ve zikre devâm yolumuzun aslıdır.” Hadîs-i şerîfte; “Yâ hayır söyle veya sus. Susan kurtulur.” buyuruldu. Sükût eden kimse dünyhada düşmanlarından, âhirette ise, ateşten kurtulur. Dilin yirmi bir âfeti vardır. Bu âfetler şunlardır: 1) Faydasız konuşmak. 2) Bâtıla dalmak yâni içki meclislerini, fâsıkların yaptığı işleri, zenginlerin rahatını, sultanların zulmünü, güzel görerek anlatmak. 3) Sözde başkalarına gâlip gelmek için münâkaşa ve mücâdele etmek. 4) İnsanlara düşmanlık etmek. 5) Halk beğensin diye konuşmak. 6) Edebe uymayan sözler söylemek. 7) İki dilli ve iki yüzlü olmak. 8) Bir kimseyi yüzüne karşı medh etmek. 9) Günahı ve suçu olmayan bir Müslümanı alaya almak. 10) Günhaha sebep olan latîfeler yapmak. 11) Bir Müslümanla alay etmek. 12) Bir Müslümanı bir toplumda maskara yapmak. 13) Müslümanın sırrını başkasına açıklamak. 14) Verdiği sözü yerine getirmemek. 15) İki Müslüman arasında söz taşımak. 16) Yalan söylemek. 17) Yalan yere yemin etmek. 18) Küfre sebep olan sözleri söylemek. 9) Konuşmaması gerekeni konuşmak. Şeyh Sa’dî buyuruyor ki: “Şu iki şey aklın noksanlığındandır. Konuşulacak yerde konuşmamak, konuşulmayacak yered konuşmak.” 20) İnsan ve hayvanlara lânet etmek. 21) Gıybet etmek.