Alm. Merlan (m.), Wittling, Fr. Merlan (m.), léand, İng. Whiting. Familyası: Mezgitgiller (Gadidae). Yaşadığı yerler: Ilıman ve soğuk denizlerde, Atlas Okyanusunda, yurdumuzun bütün denizlerinde. Özellikleri: 20-50 cm uzunluğunda yassı, ince derili ve yumuşak pulludur. Beyaz eti lezzetlidir. Çeşitleri: Akdeniz Manş Denizi, Atlas Okyanusu ve Kuzey Denizinde rastlanan 4 türü vardır. Bayağı mezgit, sarı mezgit meşhurlarıdır.

Kemikli balıklar takımının, Mezgitgiller familyasından, orta boylu, yumuşak vücutlu bir balık. Ilıman ve oldukça soğuk denizlerde, 30-300 m arasındaki derinliklerde yaşayan, gezici balıklardır. Anavatanları Atlas Okyanusudur. Atlas Okyanusu ile irtibatlı denizlerde, yurdumuzda ise bütün denizlerde bulunur. Kış aylarında kuvvetli akıntı sebebiyle Karadeniz’den Marmara’ya sürüler hâlinde göç ederler. İnce uzun gövdeli bir balık olan mezgitin boyu çeşitlerine göre 20-50 cm arasında değişir. Ağırlığı 1-2 kilogramı bulanları vardır.İnce olan derisi yumuşak pullarla kaplıdır. Sırtında üç, karnında iki yüzgeç bulunur. Kuyruk yüzgeci az çatallıdır. Mezgit balığının yüzgeçleri dikensizdir. Gözleri iricedir. Bilinen dört türü vardır. Renkleri türlere göre değişiklik göstermekle beraber umumiyetle sırtları sarımsı kahverengi, karnı altın sarısı benekli, yanları pembe-mor renkli olup renkler çok parlaktır. Öldükten sonra zamanla bu parlaklık kaybolur. Göğüs yüzgeçlerinin dibinde bulunan birer siyah leke de mezgite has bir özelliktir. Geniş ağızlı olup, ağzındaki dişleri kuvetlidir. Bâzılarının alt çenesinde bir bıyık teli bulunabilir. Dişi mezgitler erkeklerine nazaran daha iri olup, vücut kalınlıkları da erkeklerinkinden fazladır.

Mezgit, sürüler hâlinde yaşar. Deniz dibine yakın ve deniz dibinin çamurlu veya kumlu olduğu yerlerde besinlerini ararlar. Denizdeki küçük balık ve diğer kabuklu deniz hayvanlarıyla beslenir. Üremeleri, kasım-mayıs ayları arasında 30 m derinlikteki sularda bıraktıkları yumurtalarla olur. Büyük sürüler hâlinde kıyıya yakın yerlerde çiftleşirler. Yumurtlamak için yine sürüler hâlinde ılık denizlere göç ederler. Bir dişi mezgit, yaklaşık 200.000 yumurta yumurtlar. Yumurtaların bırakılmasından sonra büyük sürüler, küçük gruplara ayrılarak beslenme dönemine geçerler. Beslenmek için daha derinlere inen küçük mezgit sürüleri beslenme dönemlerinin sonunda tekrar toplanarak yine büyük sürüler hâlinde yaz mevsiminde tekrar sığ denizlere dönerler. Avlanma mevsimi kış mevsimidir.

Balıkçılar tarafından umûmiyetle trolle avlanır. Amatör balıkçılar oltayla da avlamaktadırlar. Eti, beyaz, yumuşak ve çok lezzetlidir. Tavuk etine benzeyen etinin hazmı kolaydır. Bu sebepten “Tavukbalığı” diye de bilinir. Yurdumuzdaki tüketimi daha ziyâde tâze olarak yapılır. Avrupa’da ise konserve ve tuzlanmış olarak da tüketilmektedir.