Alm. Ministerium (n.) für Kultus, Fr. Ministère (m) de l’Instruction Publique, İng. The Ministry of Public Education. Millî Eğitim hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, koordinasyonu, denetlenmesi ve hizmetlerle ilgili her türlü idârî faaliyetleri yürüten bakanlık. Maârif Vekâleti.

Târihi

Osmanlı Devleti zamanında medreseler açılıncaya kadar teşkilâtlı eğitim kurumları yoktu. Devlet yönetim teşkilâtı içinde de eğitim ve öğretim işleriyle ilgili bir kamu görevlisi bulunmuyordu. Fâtih Sultan Mehmed döneminde bu mesele ele alınmış ve Fâtih Kânunnâmesi’nin özel hükümlerine göre Meşîhat (Şeyhülislamlık) makamı, eğitim ve öğretim işlerinde en yetkili makam olmuştur. Sonraları vakıf olarak yaptırılan medreselerle sıbyân mektepleri özel vakıflar tarafından yönetilmiş 1826 yılında ise, Evkâf-ı Hümâyûn Nezâreti kurulmuş ve eğitim-öğretim kurumları Tanzimâta kadar bu nezâret tarafından yürütülmüştür. O devirdeki medreseler, Osmanlı Devletinin yükselmesine, dünyâ imparatorluğu hâline gelmesine sebep olmuşlardır. Varlıklarıyla târihimize şeref levhaları yazdıran ünlü din ve devlet adamları, din ve fen âlimleri, hep medreselerden yetişmiştir.

Tanzimâtın îlânından sonra Mekâtib-i Umûmiye Nezâreti kurulmuş, eğitim ve öğretim kurumları vakıflardan alınarak bu yeni kuruluşa bağlanmıştır. Sonra 28 Şubat 1856 yılında Maârif-i Umûmiye Nezâreti kurulmuş, eğitim ve öğretim işlerinden sorumlu bir nâzır (bakan) hükümet içinde yer almıştır.

4 Mayıs 1920 târihinde de Maârif Vekâleti kurulmuş ve 1926 yılında 789 sayılı Maârif Teşkilâtına Dâir Kânun çıkarılmıştır. Bakanlığın çalışmaları 10 Haziran 1933’te çıkarılan 2287 sayılı kânunla yeniden düzenlenmiş ancak, hizmetin daha sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesi için, çağın şartlarına uygun olarak çeşitli târihlerde ek ve değişik kânunlarla karârnâmeler yayınlanarak, teşkilât günümüzdeki şeklini almıştır.

Millî Eğitim Bakanlığı, müstakil bir bakanlık olan Gençlik ve Spor Bakanlığı ile 13.12.1983 târihinde birleştirilerek Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı ismini aldı. 31.3.1989 târihinde gençlik ve spor teşkilâtı, Millî Eğitim’den ayrılıp bir devlet bakanlığına bağlandı. Böylece ismi tekrar Millî Eğitim Bakanlığı oldu.

Bakanlığın görevleri: Türk millî eğitiminin temel amaçları, Türk milletinin bütün fertlerini kaderde, kıvançta ve tasada ortak, bölünmez bir bütün hâlinde millî şuur etrâfında toplamak; millî ahlâkî, insanî üstün değerlerini geliştirmek; milletimizi hür düşüncenin, ilme inanmış, şahsî teşebbüse ve toplum sorumluluğuna değer veren bir anlayış içinde bilgi, teknik, sanat ve ekonomi bakımından çağdaş uygarlığın yapıcı, bulucu, seçkin bir ortağı hâline getirmektir. Bu ülküye ulaşmak için her yaştakileri eşit eğitim imkânları içinde istidâd ve kâbiliyetlerine göre en üstün seviyede yetiştirmek; milletimize ve insanlığa faydalı, iyi ve verimli yurttaşlar hâline getirmek; sosyal ve ekonomik kalkınma programlarının uygulanması için gereken çeşitli vasıftaki insan gücünü hazırlamaktır. Bu amaçlara ulaşmada en önemli unsur olan dînine saygılı, örf ve âdetlerine bağlı, milletini seven, ilme gönül vermiş, fedâkâr ve çalışkan öğretmenleri yetiştirmek, uygulamayı kolaylaştıran gerekli kânun, tüzük, yönetmelik ve programları yapmaktır.

Bakanlığın Millî Eğitimle ilgili temel birimleri: Okul Öncesi ve Temel Eğitim Genel Müdürlüğü: Okul öncesi ve temel eğitimi gerçekleştirme işini görür. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü: Orta öğretimle ilgili eğitim, öğretim ve yönetim işlerini yürütür. Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğü: Devlet hesabına yabancı ülkelerde öğrenim, doktora, ihtisâs yapacak olanlarla bilgi, görgü ve ihtisaslarını arttırmak üzere yabancı ülkelere gönderilecek öğretmen ve memurlarla ilgili işlemleri yapar. Dış İlişkiler ve Yurtdışı Eğitimi Genel Müdürlüğü: Yabancı ülkelerdeki Türk işçi çocuklarının, bulundukları ülkenin, eğitim imkânlarından faydalandırılması ve Türk kültürü ile bağlarının sürdürülmesi imkânını sağlar. Yurtdışına gönderilecek öğretmenlerin seçimini yapar. Din EğitimiGenel Müdürlüğü: Yetişkin ve bilgili din eğitimcilerini yetiştirmek için gerekli okul ve kursları açar. Erkek Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü: Teknik okullarla ilgili işler yapar. Kız Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü: Kız sanat enstitülerinin, akşam sanat okullarının, eğitim, öğretim ve yönetim işlerini düzenler. Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü: Her yaştaki yurttaşların okuma, yazma öğrenmesini sağlar. Halk eğitim merkezlerini yönetir. Çıraklık Eğitimi Genel Müdürlüğü: Meslekî ve teknik açık öğretim okullarını açar. Çırak, kalfa ve ustaların genel ve meslekî eğitimleri için gerekli tedbirleri alır. Ticâret ve Turizm Eğitim Genel Müdürlüğü: Ticâret ve turizm okullarını ve kursları, otelcilik ve sekreterlikte turizm öğrenimi veren kurumları açar. Özel Öğretim Kurumları Dairesi Başkanlığı: Her derece ve türdeki özel okulları açar. Bunların eğitim, öğretim, yönetim işlerine bakar. Özel Eğitim Dâiresi Başkanlığı: Korunmaya ve özel eğitime muhtaç çocuklar için okullar ve yetiştirme yurtları açar. Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı: Millî eğitim personelinin bilgi, kâbiliyet ve verimliliğini arttırmak için hizmetiçi eğitim programlarını düzenler, kurs ve seminerler açar. Beden Eğitimi ve İzcilik Dâiresi Başkanlığı: İlkokul, ortaokul ve liselerde beden eğitimi derslerinin geliştirilmesini ve sevdirilmesini sağlar.

Bakanlığın eğitim hizmetlerini bu temel birimlerin yanısıra, denetim ve danışma birimleri de yardımcı birim olarak destekler. Bunlar da: Tâlim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Araştırma Planlama Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Meslekî Teknik Etüd ve Programlama Dâiresi Başkanlığı, MeslekiTeknik Koordinasyon Dâiresi Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Bakanlık Müşavirliği, Savunma Sekreterliği, Teşkilât ve Kadro Dâiresi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dâiresi Başkanlığı olup bakanlığın denetim ve danışma birimlerini meydana getirir.

Ayrıca Personel Genel Müdürlüğü, Yayınlar Genel Müdürlüğü, Genel Sekreterlik, Özel Kalem Müdürlüğü, Destek Hizmetleri Dâiresi Başkanlığı, İşletme ve Donatım Dâiresi Başkanlığı, Eğitim Araçları Dâiresi Başkanlığı, Sağlık İşleri Dâiresi Başkanlığı, İnşaat-Emlâk Dâiresi Başkanlığı, Muhâsebe Dâiresi Başkanlığı, hizmetiçi yardımcı birimleridir.

Bakanlık, illerde İl Millî Eğitim Müdürlükleri, ilçelerde İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri ile temsil edilir. Bunlar, il, ilçe, bucak ve köylerdeki eğitim kurumlarının dengeli, sağlıklı işleyişlerini sağlar.

MİLLÎ GÜVENLİK KURULU; devletin millî güvenlik siyâsetinin tâyini, tesbiti ve uygulanmasıyla ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusunda görüşlerini tesbit ederek Bakanlar Kuruluna tavsiyelerini bildiren anayasal kuruluş.

Anayasanın 118. maddesi Millî Güvenlik Kuruluyla ilgilidir. Bu maddede “Kurulun, devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususunda alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait kararlar Bakanlar Kurulunca öncelikle dikkate alınır.

Millî Güvenlik Kurulunun gündemi, Başbakan ve Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir. Cumhurbaşkanı katılmadığı zamanlar Millî Güvenlik Kurulu, Başbakanın başkanlığında toplanır.”

Millî Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı başkanlığında Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından kurulur. Lüzûm görüldüğünde bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir. 1961 Anayasası’nda Millî Güvenlik Kuruluna kimlerin katılacağı bu kadar açık değildir.

Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği: Millî Güvenlik Kurulunun görevleriyle ilgili çalışma, inceleme ve araştırmalar yapar ve kurula teklifleriyle birlikte sunar. Devletin Millî Güvenlik siyâsetinin tâyini, tesbiti ve uygulanmasıyla ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması için Millî Güvenlik kurulu adına ve Anayasaya göre Millî Güvenliğin sağlanmasından sorumlu olan Bakanlar Kurulu adına araştırıcı, inceleyici, düzenleyici yönlendirici, koordine edici çalışmalarda bulunur.

Topyekûn Sivil Savunma hizmetlerinin ülke çapında koordinesi, bu konuda gerekli esasların tesbiti, plânların yapılması konularında da Genel Sekreterlik tâkip, kontrol, yönlendirme ve koordinasyonla görevlidir.

Teşkilâtı: Genel Sekreter, Genel Sekretere bağlı Genel Sekreter Yardımcıları ve Genel sekreterlik Bürosu ile Hukuk Müşâvirliği Ana Hizmet Birimleri Başkanlıkları, Personel ve İdârî İşler Dâiresi Başkanlığı birimlerinden meydana gelir.