Alm. Ministerium (m.) für die Nationale Verteidigung, Fr. Ministère (m.) de la Défense Nationale, İng. Ministry of National Defense. Silahlı Kuvvetlerin bütçe ve mâliye, tedârik, askeralma, inşaat, emlâk ve teftiş hizmetlerini yürütmekle görevli bakanlık.

Osmanlı Devletinde Millî Savunma Bakanlığına Ağa Kapısı Bakana ise Yeniçeri Ağası deniliyordu. Önceleri devlete büyük hizmetler veren, fakat son zamanlarında disiplinsizliği artarak zararlı bir kuruluş hâline gelen Yeniçeri Ocağı, Sultan İkinci Mahmud Han tarafından kaldırılarak, yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye adı ile nizamî bir ordu kuruldu. Millî Savunma Bakanlığına Seraskerlik; bakana da Serasker denildi. İlk seraskerliğe Hüseyin Paşa getirildi.

1908 yılında İkinci Meşrutiyetin îlânıyla birlikte Seraskerlik ünvânı değiştirilerek Harbiye Nâzırlığı’na çevrildi. Bu makama ilk defâ Erkân-ı Harbiye-i Umûmiyye ReisiÖmer Rüşdî Paşa getirildi. Yeni kurulan Harbiye Nâzırlığına, önceleri en kıdemli müşirler yâni mareşaller tâyin edilirken, İttihâd ve Terakkî zamanında, orduya siyâset sokulmuş ve ferikler yâni korgeneraller de Harbiye Nâzırlığına getirilir olmuştur. Nitekim, İttihat ve Terakki Partisinin genç liderlerinden Enver Paşa, Mirlivâ yâni Tuğgeneral rütbesinde olmasına rağmen Harbiye Nâzırı oldu. Enver Paşa hem Başkumandan hem de siyâsî ağırlığı olan Harbiye Nazırı ünvânlarını alınca, Osmanlı Devleti içinde padişah ve sadrâzamdan sonra üçüncü şahsiyet olarak îtibâr gördü.

Balkan Harbinden mağlup olarak çıkılınca orduda yapılan yenileştirmeler arasında, Harbiye Nezâretine yenilikler yapıldı. Bu yenileştirmeler sonucunda, Harbiye Nezâreti; Şûrâ-yı Askerî (Askerî Şûra), Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Dâiresi (Genel Kurmay Başkanlığı), Hukuk Müşâvirliği, Muhâkemât (Askerî Adâlet), Piyâde, Süvârî, Sahra Topçusu, Sıhhiye, Nakliye, Levâzımât-ı Umûmiye, Muhâsebât-ı Umûmiye, Terbiye ve Tedrisât-ı Askeriye Müfettiş-i Umûmiliği, Heyet-i Teftişiyye, Ağır Topçu Müfettiş-i Umûmîliği, Matbaa-i Askeriye gibi dâire ve başkanlıkları ihtivâ ediyordu.

İstiklâl Harbi sıralarında, Osmanlı Devletinin Harbiye Nezâreti İstanbul’da devam ederken, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Ankara’da kurulması üzerine Müdâfaa-i Millîye Vekâleti, 3 Mayıs 1920’de çıkarılan bir kânunla, yeni vekâletlerin arasında yer aldı. Mareşal Fevzi Çakmak, yeni kurulan vekâlete, ilk vekil olarak tâyin edildi. Millî Mücâdele yıllarında Mondros Mütârekesi hükümlerine göre ordu terhis edilmiş, her türlü silâh ve teçhizâtı işgal kuvvetlerinin kontroluna girmiş, sâdece emniyet mülâhazası ile küçük bir ordu bırakılmıştı. Bütün bu ağır şartlara rağmen, İstanbul Harbiye Nezâreti, büyük bir vatanseverlikle, Millî Mücâdelenin muvaffak olması için elinden gelen her türlü yardımı yaptı. Türk ordusunun zafere ulaşması için silah cephâne teçhizât, malzeme ve her türlü yiyecek ikmâlinin sağlanmasında üstün gayret gösterdi.

Müdafaa-i Millîye Vekâletinin adı, 27 Eylül 1930’da, Millî Müdafaa Vekâleti olarak değiştirildikten sonra, 1945’te Millî Savunma Bakanlığı adını aldı.

Millî Savunma Bakanlığı, siyâsî hüviyeti olan bakanla müsteşar, müsteşar yardımcıları, başkanlık, dâire başkanlığı ve bağlı kuruluşlardan teşekkül eder. Genellikle müsteşar, orgeneral-oramiral; müsteşar kara yardımcısı, korgeneral; hava yardımcısı tümgeneral ve deniz yardımcısı tümamiral rütbelerini taşırlar. Kuruluşunda bulunan dâirelerden en önemlileri; Komprolörlük Dâire Başkanlığı, Askeralma Dâire Başkanlığı, İç Tedârik Dâire Başkanlığı, Dış Tedârik Dâire Başkanlığı, İnşaat-Emlâk Dâire Başkanlığı, Plân-Koordinasyon Dâire Başkanlığı, Teftiş Dâire Başkanlığı, Personel Dâire Başkanlığı, Kânun ve Kararlar Dâire Başkanlığı, Başhukuk Müşâvirliği, Askerî Adâlet İşleri Başkanlığı, Nato Enf. Dâire Başkanlığı, ARGE Dâire Başkanlığı, Sağlık ve Veteriner Dâire Başkanlığı, Genel Sekreterlik, Harita Genel Komutanlığı bağlı kuruluşlarındandır.

Görevleri: Millî Savunma hizmetlerinin siyâsî, hukûkî, sosyal, mâlî ve bütçe hizmetleriyle Genelkurmay Başkanlığı tarafından tesbit olunacak ilke, öncelik ve ana programlarına göre:

Barışta ve savaşta askeralma hizmetlerini,

Silah, araç, gereç ve her çeşit lojistik ihtiyaç maddelerinin tedârik hizmetlerini,

Harp sanayii hizmetlerini,

Sağlık ve veteriner hizmetlerini,

İnşaat, emlâk ve iskân hizmetlerini,

Nato Enfastrüktür hizmetlerini,

Mal muhâsebesi teftiş hizmetlerini yürütmektir.

İşbirliği: Silahlı Kuvvetlere âit hizmetlerin tam bir bütünlük ve berâberlik içinde yürütülmesi gâyesiyle, Millî Savunma Bakanlığı, Genel Kurmay Başkanlığı ile işbirliği içinde ve koordineli olarak çalışır. Bu iki makam, Kara, Deniz, Hava Kuvvet Komutanlıkları ve Jandarma Genel Komutanlığı ile yaptıkları önemli ve ilgili işlem yazışmalarından karşılıklı olarak birbirlerine bilgi verirler.

Millî Savunma Bakanlığı ile Genel Kurmay Başkanlığı, birbirinin maiyeti ve emri altında olmayıp, her iki kuruluş da Başbakanlığa bağlıdır.

MİLLÎ SELAMET PARTİSİ; kapatılan siyâsî partilerden. Ocak 1970 yılında kurulan Millî Nizam Partisi, Anayasa Mahkemesi kararınca 1972 yılında kapatılınca, Ekim 1972’de Millî Selamet Partisi (MSP) kuruldu. İlk genel başkanlığa Süleyman Arif Emre getirildikten kısa bir müddet sonra Prof. Necmeddin Erbakan bu göreve getirildi. Katıldığı 1973 seçimlerinde 1.265.771 oy alarak 48 milletvekili çıkardı. Bu seçimlerde en fazla milletvekili çıkaran CHP ile koalisyon kurarak iktidara ortak oldu. 1977 seçimlerinde ise 1.269.918 oy alarak 24 milletvekili çıkardı. AP-MSP-MHP partileri arasında koalisyon hükümetine girerek iktidara ortak oldu. 12 Eylül 1980 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinin idareye el koymasından sonra, diğer siyâsî partilerle beraber kapatıldı. 3 Temmuz 1992’de çıkarılan siyâsî partilerin açılması hakkındaki kânunla yeniden siyâsî faaliyete dönmesine izin verildi.

Daha sonra yapılan olağan genel kurulda Millî Selâmet Partisi (MSP), kendini fesh ederek, Refah Partisiyle (RP) birleşerek siyâsî faaliyetine son verdi.

MİLLİYETÇİ ÇALIŞMA PARTİSİ (MÇP); Cumhûriyet dönemi siyâsî partilerinden. 12 Eylül 1980 Harekâtından sonra kapatılan Milliyetçi Hareket Partisinin (MHP) devâmı olan siyâsi bir partidir. Siyâsi partilerin yeniden kurulmasına izin verilmesi üzerine, DanışmaMeclisi üyesi Mehmed Pamak ile arkadaşları Muhâfazakar Partiyi (MP), 7 Temmuz 1983’te kurdular. Partinin başkanlığına Mehmed Pamak getirildi. Fakat aralarında Mehmed Pamak ve 25 arkadaşının Millî Güvenlik Konseyi tarafından veto edilmesi üzerine, MP 6 Kasım 1983 seçimlerine katılamadı.

Mehmed Pamak’tan sonra Parti başkanlığına Ahmed Özsay, İsmâil Hakkı Yılanlıoğlu ve Ali Koç getirildi. Partinin ismi 30 Kasım 1985’te yapılan genel kurulda Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) olarak değiştirildi. 28 Eylül 1986’da yapılan milletvekili ara seçimlerine katıldı. % 10’luk oy barajını geçemediği için milletvekili çıkaramadı. 19 Nisan 1987’de yapılan olağanüstü kongrede, eski MHP Başkanı Alparslan Türkeş’in desteklediği ekip parti yönetimini ele geçirdi. Genel başkanlığa ise eski MSP milletvekili olan Abdülkerîm Doğru getirildi. 6 Eylül 1987’de yapılan halk oylamasının neticesinde siyâset yasağı kalkan Alparslan Türkeş MÇP’ye katıldı. 4 Ekim 1987’de yapılan kongredeAlparslanTürkeş MÇP’nin genel başkanlığına seçildi. 29 Kasım 1987’de yapılan milletvekili erken seçimlerine Alparslan Türkeş’in genel başkanlığında katılan MÇP, Türkiye genelindeki seçmenlerin 2.89’unun oyunu aldıysa da ülke genelinde % 10’luk oy barajını geçemediği için milletvekili çıkaramadı. 26 Mart 1989’da yapılan belediye başkanlığı seçimlerinde oylarını artırarak 4.26’ya çıkardı. Bu seçimlerde Elazığ, Erzincan, Yozgat ve Kırıkkale belediye başkanlıklarını kazandı. 20 Ekim 1991 Milletvekili Erken Genel Seçimine Milliyetçi Çalışma Partisi, Islahatçı Demokrasi Partisi, Refah Partisi üçlü ittifak olarak katıldılar. Anayasaya göre iki ve daha fazla partinin birleşerek seçime katılmalarının yasak olması sebebiyle bu üç partinin ittifakları kâğıt üzerinde resmî bir belgeye dayanmamaktaydı. Bunun için MÇP’nin milletvekili adayları seçime katıldıkları bölgelerden bağımsız aday olarak katılmışlar, fakat her üç parti de birbirlerinin adaylarına oy vermişlerdir.

20 Ekim 1991 Erken Genel Seçimlerine bu şekilde katılan Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), daha sonra 19 milletvekili ile RefahPartisinden ayrılmış olarak Büyük Millet Meclisinde siyâsi hayâtını devâm ettirmektedir.

Partinin programları arasında; Türk-İslâm sentezini benimseme, dış politikada Türkiye’nin îtibârını artırıcı tedbirleri alma, Orta AsyaTürkleriyle siyâsi ve kültürel bağlar kurma, Milliyetçi, muhâfazakar ve mânevî değerlere saygılı bir gençlik yetiştirme gibi görüşleri vardır.

Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), 24 Ocak 1993’te yapılan 4. olağan genel kurulda kendini fesh edrek, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)nin, isim ve amblemini alarak, MHP ile birleşti ve siyâsî faaliyetine son verdi (24 Ocak 1993).

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ; kapatılan siyâsî partilerden. Çok partili döneme girildiği 1945 senesinde kurulan Demokrat Parti (DP), 1946 seçimlerinde 33 milletvekili çıkardı. Bunların arasında olan Osman Bölükbaşı, Sadık Aldoğan, Fuad Armo bilâhare DP’den ayrıldılar. Arkadaşları ile berâber 1948 Haziranında Fevzi Çakmak’ın genel başkanlığında Millet Partisini kurdular. Parti 1953’te dîni siyâsete âlet ediyor gerekçesiyle kapatıldı. Sonra Osman Bölükbaşı’nın başkanlığında Cumhûriyetçi Millet Partisi (CMP) olarak yeniden kuruldu. 1957 târihinde Türk Köylü Partisiyle birleşerek Cumhûriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) adını aldı. 1960 ihtilâlinden sonra yapılan seçimlerde 54 milletvekilliği, on yedi senatörlük çıkaran parti, 1962 yılında tekrar bölündü. Parçalanan partiye sâhip çıkılmadığı için iyice zayıflamıştı. O günlerde yurtdışından dönen ve On dörtler diye anılan grubu partiye alma çalışmalarının sonunda 1965 seçimlerinden önce Alparslan Türkeş ve arkadaşları partiye girdiler. Yapılan kongrede Alparslan Türkeş, genel başkan seçildi. 1969’da Adana’da yapılan kongreden sonra partinin adı MHP, amblemi de üç hilâl olarak değiştirildi. Partide yeni bir görüş olan Türk-İslâm sentezi benimsendi.

12 Eylül 1980 yılındaki Türk Silahlı Kuvvetlerinin idâreye el koymasından sonra diğer partiler gibi MHP’de kapatıldı.

3 Temmuz 1992’de çıkarılan bir kânunla, kapatılan bütün partilere açılma izni verilince, MHP de açıldı. 27 Aralık 1992’de yapılan parti genel kurulunda, MHP kendini fesh ederek MÇP ile birleşti. 24 ocak 1993’te yapılan 4. olağan üstü genel kurulda, bu sefer de Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), kendisini fesh ederek, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile birleşti. MÇP, MHP’nin isim ve amblemini alarak siyâsî hayâtına vedâ etti. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ise böylece yeniden siyâsî faaliyetlerine başladı (24 Ocak 1993).