diş temizliğinde kullanılan bir çeşit tabiî fırça. Arabistan’da bulunan erâk ağacının dalından, bir karış uzunlukta kesilen parçadır. Erâk dalı bulunmazsa, zeytin veya başka dallardan da olabilir. Nar ve fesleğen dalından misvak olmaz.

Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem abdestte, ağzı yıkarken, dişleri misvak ile temizlerdi. Âdem aleyhisselâmdan beri bütün peygamberler, misvak kullanmışlardır. Hadîs-i şerîfte: “Dört şey, peygamberler tarafından hep yapılmıştır: Sünnet olmak, güzel koku sürünmek, misvak kullanmak ve evlenmek.” buyuruldu. İslâmiyet, her türlü beden ve kalp (mânevî, iç) temizliğini, ehemmiyetle emretmektedir. Allahü teâlâ; “Temiz olanları severim.” ve Peygamberimiz de; “Din, temizlik üzerine kurulmuştur.” buyurdu. Yine Peygamber efendimiz; “Namazın anahtarı temizliktir.” ve “Temizlik, îmândandır” buyurmaktadır. Diş temizliğinin, insan sağlığının korunmasında mühim yeri vardır. Beden sıhhatinin korunması üzerinde titizlikle duran Peygamberimiz, dişlerin sağlığının nasıl korunacağını bizzât kendisi yaparak öğretmiştir. Hadîs-i şerîflerinde; “Ey ümmetim, misvak kullanınız. Muhakkak ki onda, on haslet (faydalı özellik) vardır. Misvak kullanmak, ağzı temizler, Allahü teâlâyı hoşnûd, râzı eder, melekleri sevindirir, gözün görmesini keskinleştirir, dişleri beyazlaştırır, çürümeleri önler ve diş paslarını yok eder, yemeğin hazmını kolaylaştırır, balgamı keser. Misvak kullanarak kılınan namazlar, sevap bakımından kat kat olur. Ayrıca ağızdaki çirkin kokuyu giderip, güzel kokmasını sağlar. O ağız ki, Kur’an yoludur.” buyurmuşlardır.

Misvak kullanmanın, hem insan sağlığı bakımından dünyevî ve hem de Allahü teâlânın rızâsını kazanmak ve bütün Peygamberlerin sünnetine uymak bakımından uhrevî (dînî) faydaları vardır. Peygamberimiz abdest alırken, her namaza başlarken, yatmadan önce ve yataktan kalkınca, eve girince evden ayrılırken, yemekten önce ve yemekten sonra, Kur’ân-ı kerîm okumaya başlarken dâimâ misvak kullanırdı. Oruçlu iken de kuru ve ıslak olduğu hâlde misvak kullandığı görülmüştür. Misvağını yanından ayırmazdı. Peygamberimiz ve Eshâb-ı kirâm, savaşlarda bile misvaklarını yanlarına alırlar ve kılıçlarının kınında saklarlardı.

Bugün, modern tıbbın diş sağlığı konusunda ortaya koymaya yeni başladığı tedâvi usûllerini, İslâmiyet on dört asır, yâni bin dört yüz sene önce haber vermiş, öğretmiştir. İnsanın diş sağlığına büyük bir fayda temin eden misvak, basit bir usûl olmakla berâber, en iyi diş temizleme vâsıtasıdır. Dişlerin çürümesini önlemek için misvak kullanmak, bütün diş macunlarından daha faydalıdır. Larousse İllustre Medical ismindeki Fransa’nın kıymetli tıp kitabı, ağız temizliği husûsunda diyor ki: “Bütün diş mâcunları ve tozları ve suları, dişlere zarar verir. En iyi diş temizleme vâsıtası, sert bir fırçadır. Önce, dişleri kanatırsa da, korkmamalıdır. Diş etlerini kuvvetlendirir ve artık kanamaz.” Bu şekildeki diş temizliğini sağlayan en iyi vâsıta misvaktır.

Abdest alırken, misvak kullanmak sünnet-i müekkededir. Hadîs-i şerîfte buyruldu ki: “Misvak kullanarak kılınan namaz, misvaksız kılınan namazdan yetmiş kat üstündür”. Misvağın sağladığı faydalarından tam olarak istifâde edilebilmesi için Peygamberimizin misvak kullanmada riâyet ettiği bütün edeplere, sünnetlere riâyet etmelidir. O’nun yaptıklarına aynen uymalıdır. Edeplerdeki noksanlıklar, faydalarından mahrûm kalmaya sebep olur. Ağzı yıkarken, dişleri misvak ile temizlemek, abdestin edeplerindendir.

Misvak kullanmanın diğer faydaları fıkıh kitaplarında yazılıdır.

Misvak kullanmanın önemi hakkında hadîs-i şerîflerde buyruldu ki:

Devamlı misvak kullanın. O ağzı temizler. Allah’ın sevgisi ondadır. Misvak kullanma üzerine Cebrâil aleyhisselâm bana o kadar ısrar etti ki, misvağın bana ve ümmetime mecburî (farz) olacağından korktum.

Misvak kullanmakla o kadar çok emir olundum ki, bir ara bu konuda vahy geldiğini zannettim.

Kur’ân-ı kerîmin yolu olan (Kur’ân-ı kerîm okunan) ağzınızı misvakla temizleyiniz.

Bir kimse namaza, abdeste ve Kur’ân-ı kerime başlamadan önce misvak kullanmaya önem versin.

Ey Eshâbım! Allah Cumâ gününü Müslümanlara bayram kıldı. O hâlde, o gün gusül abdesti almayı, koku sürünmeyi ve misvak kullanmayı kendinize vazîfe edininiz!

Zeytin dalından da misvak kullanın! O mübârek bir ağaç misvağıdır. Ağzı temizler. Dişlerdeki, sarı rengi giderir. O benim ve benden önce gelen peygamberlerin misvağıdır.

Beş şey insanın fıtratındandır (yaratılışındandır). Bıyıkların uzayan kısmını traş etmek, tırnakları kesmek, etek (kasık) traşı yapmak, koltukaltlarını traş etmek ve misvak kullanmak.

Ağız kokularını güzelleştiriniz! Şüphesiz ki, ağızlarınız Kur’ân’ın yollarıdır. O ağızlar, Kur’ân okur.