Motivasyon, Motivasyon Nedir?

Kendi kendini motive etmek konusunda bir kitap yazdığımı çevremdekilere söylediğimde herkes kulak kabarttı. Gösterdikleri ilgi nezaketten daha fazlasıydı. Bazı cevapları hemen öğrenmek istiyorlardı: 'Bir bölümünden yararlanabilirim'; 'Çabuk, nasıl olduğunu söyle'; 'Çok ihtiyacım var.' Görünen o ki, motivasyon herkesin istediği bir şeydi.

Sizin de motivasyonun 'nasıl' elde edileceği konusundaki uygulamalarla daha çok ilgileneceğiniz düşünülerek (bu arada, bu durum sizin kendinizi şimdiden motive hissettiğinizi gösterir) bu açıklama kısa tutuldu.

Motivasyon Nedir?

Motivasyonun ne olduğunu, ona sahip olduğumuzda biliriz. Sahip olmadığımız zamansa, onu bulmak gözümüzde büyür de büyür. Motivasyon dedikleri bu kısa ömürlü şey nedir?

Motivasyon, istediğimiz bir şeyi elde etmeye veya gerçekleştirmeye yönelik eyleme geçmek konusunda kendimizi yeterince hazır hissedip hissetmememiz meselesidir. İstediğimiz şey, özel bir ödül de olabilir, çalışma masamızı temizlemeyi başardığımızda hissettiğimiz memnuniyet türünden geçici bir duygu da.

Hep aynı şeyler tarafından motive edilmiyor oluşumuz, durumu daha da karmaşık hale getirmektedir. Ödülün Karayibler'de bir haftalık tatil olduğu söylendiğinde bazı insanlar cennete gideceklerini düşünürken, diğerleri, belki de seyahat etmeyi sevmediklerinden, konuya ilgisiz kalabilirler. Hepimiz farklıyız ve farklı motive edicilere gereksinim duyarız. Her birimizin yapması gereken ise, neye ulaşmak istiyorsak o yönde kendimizi istekli kılacak yollar bulmak veya istekli olmaya zorlamaktır.

Uzmanlar Ne Diyor?

Motivasyon konusunda bir dizi kuram vardır. Maslow, besin, sevgi, barınma gibi temel ihtiyaçlarımız karşılandığı zaman motive olmak için takdir, başarı duygusu, ait olma duygusu gibi daha yüksek beklentiler içine girdiğimize inanmaktadır. Yeni hedefler aramaya başlarız. İş bulup başımızı sokacak bir yer edindikten sonra, o işte yükselmek gibi yeni amaçlara ulaşmanın yollarını ararız. Uğruna çaba göstermemiz gereken bir şeyimiz olmazsa, körelme, sıkılma, değişememe gibi risklerle karşı karşıya kalırız.

McGregor radikal bir fikir öne sürmüştür: Doğru koşullar sağlanınca insanlar çalışmaktan gerçekten zevk alırlar. Bunun yanı sıra, insanların işleriyle ilgili sorumluluk almaktan ve bir dereceye kadar denetim sahibi olmaktan hoşlandıklarını da öne sürmüştür. Kendi basma çalışmanın insanlara daha çekici gelmesinin nedeni belki de budur.

McGregor'un iyimser görüşü, yaptığımız işten zevk almanın hepimiz için mümkün olduğunu öne sürmektedir. Tamamen böyle olmasa bile, en azından, şu anda yaptığımızdan daha fazlası olabilir. Model işverenin yokluğunda yapmamız gereken, birey olarak bize uygun olan doğru koşulları kendi kendimize bulmamızdır.

Bir diğer temel kuram ise Herzberg'in, bizi motive eden şeylerle motivasyonumuzu bozan şeylerin aynı olmadığı şeklindeki görüşüdür. Herzberg'in bulgularına göre, işin kendilinde bizi şevke getiren etmenler bulunurken, motivasyon bozucu etmenler iş ortamından kaynaklanır.

Bunun bilinmesi yalnızca bizi neyin motive ettiğini değil, aynı zamanda motivasyonumuzu neyin bozduğunu bulmanın önemini vurgular. Herzberg, hepsinin iş ile aynı derecede ilgili olması gerekmeyen çok sayıda faktöre işaret etmiştir. Bu, nasıl hissettiğimizle, ne kadar enerjiye sahip olduğumuzla veya felaket bir büroda çalışmakta olduğumuzla ilgili olduğu gibi, bizi daha fazla motive eden başka bir şey yapıyor olmamızla da" ilgili olabilir.

Personeli motive etmekle ilgili çok sayıda kuram vardır ve ideal bir çalışma hayatında bu kuramları bilen ve uygulamaya koyan yöneticiler bulunmaktadır. Fakat, çoğumuz üzerinde çalışacağımız bu tür örneklere sahip olmadığımız için, burada sadece kendi kendimizi nasıl motive edeceğimiz konusunu ele aldık.

Kendimizi Nasıl Motive Ederiz?

Yüksek düzeyde motivasyona sahip olmanın en iyi yolu hayal edilen işte çalışmaktır. Bunu gerçekleştirecek kadar şanslı olanlar çoğunlukla başkaları için büyük ölçüde motivasyon bozucu olabilecek koşullara dayanabilirler: sefalet içinde yaşayan sanatçılar, son derece zor şartlarda çalışan hayvan severler, sık sık reddedilmenin acısını yaşayan oyuncular. Bu acılar önemini yitirir, çünkü gerçekten yapmak istediğiniz işi yapıyorsunuzdur. Ne olursa olsun, her gün işinize severek gidersiniz; uygulanacak her yeni projeden zevk alırsınız; sevdiğiniz işi yapmanın gereği olduğunu bildiğiniz için, fazla çaba göstermeden zor görevlerin üstesinden gelebilirsiniz. Bu durumlarda çoğunlukla motivasyonla bir derdiniz olmaz.

Diğerlerimiz açısından, hayal ettiğimiz işler gerçekleşene kadar yapabileceğimiz en iyi şey, fazla ses çıkarmamak ve ihtiyaç duyduğumuzda da motivasyonumuzu nasıl yükselteceğimiz konusunu ciddi şekilde ele almaktır. Böyle durumlarla karşılaştığımız zaman, elimizdeki işi başarmamızı önleyecek iç engelleri ortadan kaldıracak veya üstesinden gelmemizi sağlayacak, bu işi yapmamız için (havuç örneğinde olduğu gibi) geçici, hatta sanal bir sebep ortaya koyacak yollar bulmak zorundayız.