Müfide Ferid Tek, 20. yüzyılın Türk romancılarındandır. 29 Nisan 1892 yılında Kastamonu’da dünyaya gelmiştir. Kemahlı Mazhar Paşa’nın oğlu Şevket Bey’in kızıdır. Babasının görevli olduğu Trablusgarp’ta İtalyan Kız Lisesi’nde öğrenime başladı. Fransa’ya giderek Versailles Lisesi’nde okudu. Türk Ocağı’nın ilk reisi Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk İçişleri Bakanı ve sonraları Büyükelçilik de yapmış olan Ferit Bey’le evlendi. İstanbul’a yerleşti. Ünlü yazar Emel Esin, Müfide Ferid Hanım’ın kızıdır. Müfide Hanım, baba dostu Yusuf Akçura’nın teşviki ile ilk eseri “Aydemir” adlı romanı yazdı. Emel Esin bu roman için şöyle diyor: “Müfide Hanımın 22-23 yaşlarında yazdığı Aydemir, Türk dünyasında akisler bulan bir kitap oldu. Yalnız Osmanlı gençleri değil, Azerbaycan’da Rus hapishanelerindeki Türk milliyetçileri gizlice “Aydemir”i elden ele dolaştırıyorlardı.”

Müfide Hanım İstiklâl Savaşı sırasında bir müddet İstanbul’da kaldı. Yazdığı yazılardan dolayı, İngilizler tarafından aranınca Anadolu’ya geçti. “Hâkimiyet-i Milliye” gazetesinde yazmaya başladı. Güney Cephesinde Fransızlara karşı büyük bir şehir savaşı veren, Türk Verdün’ü diye adlandırılan G.Antep’e “Gazi” ünvanının verilmesini sağlayan makelesinde şöyle diyor: “Türkler! Hürmet ile eğiliniz! Antep karşısındasınız. Onu, o aşk-ı vatan timsalini kendi ezelî ve fıtrî kahramanlığınızı selâmlıyorsunuz... Gazi Antep! Sen bugün yalnız cenup hudutlarını müdafaa etmiyorsun, Cenupdaki hukukumuzu ebedî bir surette tespit ediyorsun... Dünyada bir Türk kaldıkça senin ismin mukaddes tanınacak, dünya durdukça senin gazan Türklüğün ebedî bir timsali olacaktır.”

G.Antepliler şükran nişanesi olarak adını bir caddeye vermek suretiyle merhumeyi minnetle anmaktalar. Müfide Ferid Hanım yazdığı Türkçü romanlar ile o zamanın gençliğini arkasında sürüklemiş, Kurtuluş Savaşı sırasında yazdığı yazılar Anadolu’da köy köy, şehir şehir dolaştırılarak halk aydınlatılmıştır. Aydemir romanı o günlerde yayımlanan Yedigün dergisinde tefrika olmuş, halk heyecanla dergiyi takip etmiştir. Şimdi Müfide Ferid Hanım’ı değerli yazar merhum Nihad Sami Banarlı’dan dinleyelim: “Bu asrın kadın sanatkârları arasında “Aydemir” isimli romanıyla edebiyatımızda bir yer almaya muvaffak olan diğer mühim bir muharrir de Müfide Ferid’dir. Birinci Dünya Harbi yıllarının edebî mecmualarında bazı artistik nesir parçaları da neşr eden Müfide Ferid’in “Milliyetçi bir mefkûre” ile yazdığı Aydemir, yer yer artistik bir üslûpla yazılmış, lisan ve fikir bakımından kuvvetli, fakat roman tekniği yönünden zayıf bir eserdir. Bununla beraber Türkiye haricindeki Türkleri sevgi ile düşünen ve düşündüren bu eserin edebiyat tarihimizde özel bir mevkii olması pek tabiîdir.

” Müfide Ferid Hanımın “Aydemir” adlı romanından başka “Pervaneler” adlı bir romanı daha vardır. Bu romanın konusu yabancı okulların Hıristiyanlık propagandası yapmasıdır. Yine Kurtuluş Savaşımızı konu edinen “Affolunmayan Günah” adlı romanı, bulunmaktadır. Bir diğer romanı ise Almanca yazılmıştır. Müfide Ferid Tek, 1973 yılında İstanbul’da ölmüştür. Merhumeyi rahmetle anar, “Aydemir” romanını yeni Türk nesli için yayımcılardan isteriz.

“Müfide Hanımın 22-23 yaşlarında yazdığı Aydemir, Türk dünyasında akisler bulan bir kitap oldu. Yalnız Osmanlı gençleri değil, Azerbaycan’da Rus hapishanelerindeki Türk milliyetçileri gizlice “Aydemir”i elden ele dolaştırıyorlardı.” (Emel Esin)

Orkun dergisi sayı 31

Hasan Şahmaranoğlu