Muhayyile zihnimizin hayal teşkil etmek hususundaki kabiliyetidir. Muhayyile; faal bir kabiliyettir . Hafıza daha ziyade münfeil bir melekedir ve muhayyileye depo hizmeti görür. Muhayyile ; mahfuzatın istenilen herhangi bir parçasını maziden hale getirir. Halbuki hafıza adeta maziye rücü eder.

Muhayyilenin Amilleri: Muhayyilenin fikri amilleri eski malumat ve muktesabatımızdır. Muhayyilenin hissi amilleri arasında ruhumuzun ihtiyaçları uzuviyet ve maneviyetimizin arzuları da mühim bir mevki tutar. Muhayyilenin bu gayri şuuri amirine "ilham" denir. İlham : hayalimizin gayret sarfetmeksizin zahiri bir hazırlıkta bulunmaksızın birşey yapabimek kabiliyetidir.

Muhayyilenin Ehemmiyeti: Muhayyile ameli hayatın da en mühim membalarından biridir . Muhayyilenin umumi hayata tesiri iyi veya fena bir surette bize hakim olması üç şekilde icmal olunabilir.

1) Muhayyile faaliyetin menbaıdır. 2) Muhayyile aynı zamanda bir hata menbaı da olabilir. İptidai insanların itikatlarında bunun izlerine çok tesadüf edilir. 3)Muhayyile felaketlerin menşei olduğu gibi en yüksek saadetlerin de menbaı add olunabilir. Ümit ve mefkure muhayyileden doğar. Kezalik ihtiyat ve basiret dediğimiz hassa ki insanlara mahsustur.

Çocukta Muhayyile: Bu muhayyilede daima icat ihtiyacı görülür. Demek ki biz çocuklarda muhayyile vücuda getirmek ihtiyacında değiliz. Yanlız onu müfit sahalara sevk ederek vaziyette bulunuyoruz.