Alm. Gemeindevorsteher, Vorstand (m), Fr. Maire (m) de village (de quartier), İng. Head man, elder. Davranış ve hareketlerinde serbest olma hâli. Köy veya mahallenin idârî işlerini yürütmekle görevli, seçimle iş başına gelen kimseye “muhtar” denir. Köy veya mahalle halkı tarafından beş yıl görev yapmak üzere seçilen muhtarlık için partiler aday gösteremez. Seçildikten sonra devlet memuru statüsüne tâbi olurlar. Muhtar seçilebilmek için; en az altı aydan beri o mahalle veya köyde oturmak, yirmi beş yaşını bitirmiş olmak, okur-yazar olmak, köy ve mahalle işlerinin müteahhidi, yardımcısı veya ortağı olmamak vasıfları istenir. Muhtarların vazifeleri; devletle ilgili ve muhtar olduğu bölgeyle ilgili olmak üzere ikiye ayrılır.

Mahalle muhtarının görevi daha az ve açık olup, aslî görevi, bölgesinde ikâmet edenlerin kânunlarla gösterilen nüfus, yer değiştirme, seçim gibi çeşitli işlerine bakmaktır.

Köy muhtarının görevleri daha fazla ve farklıdır. Köy muhtarının devletle ilgili görevleri sırasında; kânun ve hükümet emirlerini köylülere duyurmak, köy dâhilinde îtimat, dirlik ve düzeni sağlamak, salgın ve bulaşıcı hastalıkları hükümete haber vermek, köydeki doğum, ölüm ve evlenme gibi hâlleri hükümete haber vermek, köye gelen devlet memurlarına yardım etmek, okul çağına girenleri okula, askerlik çağına girenleri askere yollamak, evleneceklerin kânûnî muamelelerini yapmak vardır.

Mahalle muhtarları, nüfus kâğıdı örneği, ikâmetgâh belgesi verme gibi işler karşılığında il idâre kurulunca tesbit edilen bir ücret alır. 1977’den bu yana köy ve mahalle muhtarlarına genel bütçeden muhtarlık ödeneği verilmektedir.

Köy muhtarlarının 18 Mart 1924 târihli ve 442 sayılı kânun ve mahalle muhtarlarının da 15 Nisan 1944 târihli 454 sayılı kânun ile görev ve yetkileri belirlenmiştir.

Görev ve yetkilerini kötüye kullanan muhtarlar, aynı durumdaki devlet memurları gibi işlem görür ve muhâkeme edilirler (yargılanırlar). Statüleri anayasa ile teminât altına alınmıştır.