On yedinci Osmanlı Padişahı. Babası I. Ahmet, annesi Kösem Sultan olan IV. Murat, tahta çıkarıldığında henüz 11 yaşında olduğu için devlet, yaklaşık 10 yıl Kösem Sultanın yönetiminde kaldı. Bu dönemde devlet yönetiminde daha çok, sıklıkla ayaklanan yeniçeriler ve sipahiler etkili oldu. Rüşvet ve yolsuzluk arttı, toplumun tüm kesimlerinde huzursuzluk hüküm sürdü. İran şahı, Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu bu zayıf durumdan yararlanarak Bağdat'ı aldı.

Öte yandan yeniçeriler de yönetime baskı yaparak sadrazamlığa getirmeyi başardıkları Recep Paşayı diledikleri gibi kullanıyorlar; böylece devletin en önemli organı, yolsuzlukların kaynağı oluyordu. IV. Murat, 20 yaşına kadar bir yandan annesinin çeşitli entrikalarına bir yandan da anarşi ortamının yarattığı bu huzursuz ortama boyun eğdi; ancak daha sonra denetimi tümüyle ele geçirdi. Sarayda sipahiler ve ulemayla birlikte ortak bir toplantı düzenleyerek zorbalıkla mücadele için kesin kararlar aldı. Böylece yolsuzlukların elebaşılarını teker teker ortadan kaldırdı. İstanbul'u kontrol altında tutacak birtakım kararlar aldı. Tütünü ve alkolü yasakladı, kahvehaneleri ve meyhaneleri kapattı, yasaları çiğneyenleri idam ettirdi. Kısacası, bu kararların uygulanmasında büyük şiddet kullandı.

IV. Murat, başkentteki bu hareketlerinin yanı sıra Lehistan'la bir barış antlaşması gerçekleştirdi ve 1639 yılında İranlılarla Kasr-ı Şirin Antlaşması'nı imzaladı. Bu antlaşmada belirlenen Osmanlı-İran sınırı, küçük değişikliklerle günümüze kadar korunmuştur.

Genç yaşta çeşitli hastalıklara yakalanan IV. Murat, henüz 28 yaşındayken hayatını kaybetti. İmparatorlukta düzeni sağlamayı ve devlet gelirlerini artırmayı başardıysa da ölümünden sonra aynı zayıflıklar yeniden baş gösterdi. Uzun boylu, geniş omuzlu ve gücüne güvenen bir insan olan, savaş oyunlarında da büyük ustalıklar gösteren IV. Murat, bilim, sanat ve edebiyatın gelişmesine önem vermiş, dönemin birçok şairini korumuş, kendisi de zaman zaman şiirler yazmıştır. IV. Murat, babasının Sultanahmet'teki türbesinde gömülüdür.