zamklar gibi suda şişerek viskoz, kolloidal çözelti meydana getiren maddeler. Zamklardan farklı olarak yapıştırıcı değildir. Zamklar, çoğunlukla patolojik mahsuller olduğu hâlde, müsilajlar bitkinin normal maddelerindendir ve özel müsilaj hücreleri içinde bulunur. Müsilajlar, zamklar gibi, üronik asitlerle bâzı ozların (glusit) kondansasyonundan teşekkül ederler. Bâzı müsilajlar üronik asit ihtiva etmezler. Meselâ salep yumrularının müsilajı, glikomannan moleküllerinden yapılmıştır. Alglerden (su yosunları) elde edilen diğer bâzı müsilajlar ise ozların sülfürik asit esterlerinin polimerlerini ihtivâ ederler.

Müsilajlar saf olduklarında, beyaz renkli amorf bir kitle hâlindedirler ve suda kolloidal, viskoz bir çözelti verirler. Bu çözelti yapışıcı değildir. Bâzı müsilajlar keten tohumu ve ebegümecinde olduğu gibi çözeltiye amonyum tuzları ilâvesiyle çöktürülebilirler. Müsilaj miktar tâyini gravimetrik veya spektrofotometrik olarak yapılır.

Kullanılışı: Müsilajlar eczâcılık tekniğinde, bakteriyolojide, kültür vasatı olarak kullanılır. İlâç olarak müsilaj ihtivâ edenlerden laksatif ve yumuşatıcı tesirinden faydalanılır.