Alm. Nitrogluzerin (n), Fr. Nitroglycérine (f), İng. Nitroglycerine. En doğru adı gliseril trinitrat olup, bir trialkol olan gliserinin, nitrat asidiyle meydana getirdiği ester.

Bu madde 1846 yılında Ascanio Sobrero tarafından elde edildi. Bu maddenin patlayıcı özelliği Alfred Nobel’den 20 yıl önce Sobrero tarafından aydınlatıldı. Fakat emniyetli bir patlayıcı olan dinamiti Nobel yaptı. Nitrogliserin, çok saf gliserinle, % 40 nitrat asidi, % 59,5 sülfat asidi ve % 0,5 su ihtiva eden asit karışımının reaksiyonundan elde edilir. Sıcaklık 25°C’nin altında tutulur. Meydana gelen Nitrogliserin yüzeyde toplanır.

Özellikleri: Nitrogliserin, sıvı, ağır bir yağ kıvamında ve renksizdir. 15°C’de yoğunluğu 1,60 g/cm3 olup, kapalı formülü C3H5N3O9 ve patlama reaksiyonu; 4 C3H5 (ONO2)3®6N2+12 CO2+10H2O+O2 şeklindedir. 454 gram nitrogliserin normal şartlarda 4437 litre gaz meydana getirir ki, bu da patlamanın şiddetini gösterir. Nitrogliserin âni darbelere oldukça hassas olup hemen patlar.

Kullanıldığı yerler: Patlayıcı olmayan bâzı maddelere emdirilerek, dinamit olarak kullanılır. Nitroselüloz ile birlikte patlayıcı madde olarak kullanılır. Çok düşük dozda (0,0006 g), anjinde rahatlık vermek için, ilâç olarak verilir. Az miktardaki buharı, şiddetli ve inatcı baş ağrısına sebep olur. (Bkz. Dinamit)