Alm. Nitrozellulose, Fr. Nitrocellulose, İng. Nitrocellulose. Selülozun nitrat bileşiğinin yaygın ismi. Selülozik maddelerin nitrik esterleridir. Nitroselüloz, işlenmemiş selülozun lifli yapısının bir kısmını muhâfaza eder. Nitroselüloz kolayca tutuşabilir ve ısıya dayanıklı olmayan bir maddedir. 150°C’nin üstünde genellikle tutuşur.

Gerek nemli, gerekse kuru nitroselülozun fünye yardımıyla patlatılabileceğinin keşfinden sonra 1860 yılında jelatin hâline getirilmiş nitroselüloz güçlü bir patlayıcı olarak kullanılmaya başladı.

Nitroselüloz kararlı bir madde değildir. Ayrışmasıyla teşekkül eden ürünlerde katolizör vazifesi görerek ayrışmayı hızlandırır ve patlamaya kadar gider. Paul Vieille, ayrışma ürünlerinin katalizleyici tesirini önlemek için nitroselüloza kararlaştırıcı maddeler katarak, kararlı ve güvenilir barut türü olan dumansız barutu elde etti.

Pamuk barutu bir nitroselülozdur. Asetonda çözünür. Barut yapımında ya tek başına veya nispeten düşük dereceli nitroselülozlarla karıştırılarak kullanılır.