Alm. Neurologie (f), Fr. Neurologie (f), İng. Neurology. Sinir sisteminin anatomi, fizyoloji ve hastalıkları ile ilgilenen tıp dalı. Nörologlar, beyin, omurilik ve çevre sinirlerin rahatsızlıklarının tedâvisi ile ilgilenirler.

Sinir sistemi vücûdun idâresinde rol alan, yapısı ve işleyişiyle çok karışık olan bir sistemdir. Bu sistemin incelenmesi, fonksiyonlarının aydınlatılması daha çok son yüzyılda olmuştur. Elektroensefalografi metodunun, bilgisayarlı beyin tomografisinin ve manyetik rezonans cihazının tıp alanında kullanılmaya başlanması bu ilmin erken teşhis ve yerinde tedâvi imkânlarını arttırmıştır.

Beyni, omuriliği ve etraf sinirlerini ilgilendiren hastalıklar, (tümör, iltihap, kazalar vb.), umûmiyetle aynı şeylerdir. Ancak bu yapıların görevine göre vücuttaki aksaklığın şekli ve genişliği değişir. Etraftaki sinirlerin rahatsızlıklarında görülen, o sinirin gittiği bölgede kuvvet ve his azalmasıdır. Yine sinirsel etkiyle bu bölgelerde terleme ve kanlanma da bozulur. Bunun sebebi bitkisel sinir sistemi liflerinin de etraf sinirleri içinde taşınmış olmalarıdır.

Omurilik, organlardan beyne hissi, beyinden etrafa motor (hareketle ilgili) uyarılar ulaştıran bir ana yoldur. Buranın rahatsızlığında kuvvet kaybı, his kaybı ve bitkisel fonksiyonların yapılamaması ortaya çıkar. Ayrıca omuriliği zedelenen kişi, idrar ve dışkı kontrolünü de kaybeder.

Beynin hastalıkları genel veya lokal olabilir. Bir tümör veya travma (zedeleme, yaralama) lokal etkiyle çeşitli belirtiler ortaya çıkarırken, beyin iltihabı (ensefalit) veya zehirlenme bütün vücudu etkileyen belirtilere sebep olacaktır.

Yakın zamana kadar sinir sistemiyle ilgili bir rahatsızlıkta nörologun yapacağı pek bir şey yoktu. Hâlen de ilerlemiş bir beyin tümörünün tedâvi açısından pek de yüzgüldürücü olduğu söylenememektedir. Belirtilerin iyi değerlendirilmesi ve teşhis metodlarının yerinde kullanılması erken teşhisi sağlar. Nöroşirürji (beyin ve sinir cerrahisi) alanındaki ilerlemeler, tedâvisi imkânsız olarak ele alınan birçok nörolojik hastalığı tedâvi edilebilenler arasına sokmuştur. Nörolojinin ilgilendiği hastalıklara misal olarak; multipl skleroz, sinir felçleri, konuşma bozuklukları, parkinson hastalığı gibi hastalıklar sayılabilir.