Bir şehir, bir bölge ya da bir memlekette oturan insanların sayısı. Bir memleketin insan nüfusunu, yapı, gelişme ve davranış bakımından inceleyen bilim dalına Demografi denir. Demografi ile nüfusun her yere eşit olarak dağılmadığı anlaşılmıştır. Ekime, dikime, ulaşıma elverişli alanlar, nüfusu kalabalık olan yerlerdir. Dağlık alanlarsa yerleşmeye elverişli olmadığı için az nüfusa sahiptir.

Bir bölgedeki nüfusu belirlemek amacıyla, belirli zamanlarda nüfus sayımları yapılmaktadır. Bu sayımlar sayesinde ülkelerdeki nüfus yoğunluğu, nüfusun yaş ve cinsiyet durumu, okuryazar sayısı saptanır. Genel nüfus sayımlarının sonuçlarına göre devlet, gerekli gördüğü konularda önlemler alır. Halkın iş, eğitim, sağlık, konut vb. gereksinimlerini, bu sayımlardan çıkan sonuçlara göre belirler.

Türkiye'de her on yılda bir bilgisayarlar aracılığıyla genel nüfus sayımları yapılır. Nüfus sayımları yurdumuzun her yerinde aynı günde yapılır. Sayım memurları tarafından doldurulan belgeler, sayım bürolarında toplanır. İllerin hepsinden gelen bilgiler, Ankara'da Devlet İstatistik Enstitüsünde (DİE) değerlendirilir.

Nüfus artışı, belli bir alanda, belirli bir süre içerisinde insan sayısındaki artıştır. Göçler, doğumlar ve bir ülkenin sınırlarının genişlemesi nüfus artışının nedenlerini oluşturur. Doğum ve ölüm arasındaki fark, doğum oranının lehine olursa nüfus artışı meydana gelir. Ülkemizde nüfus artışının en düşük olduğu dönem II. Dünya Savaşı (1940-1945) yıllarıdır. Savaş sonrası dönemdeyse nüfus artış hızı yeniden yükselmiştir. Bugün ortalama nüfus artış hızımız %2,1'dir. Nüfus kaybı, belli bir alanda, belirli bir süre içerisinde insan sayısındaki azalmadır. Dış göçler, ölümler, doğal afetler ve savaş nüfus kaybının nedenleridir. Dünya nüfusu, endüstrileşme ve teknolojideki artış, tarım ve sağlık alanında gelişmelerle birlikte 19. yüzyıldan sonra çok fazla artmıştır. Bu artış dünyada doğal kaynakların azalmasına, çevrenin kirlenmesine ve tahribatına neden olmuştur. Dünyadaki birçok ülke, nüfus kontrolünü sağlamak için değişik yollara başvurmaktadır. Çünkü fazla nüfus beraberinde çevresel, sosyal ve ekonomik sorunları da getirmektedir.

Bugün kırsal yerleşim alanlarından kentsel yerleşim alanlarına göçlerin artması nüfus hareketlerine neden olur. Nüfus hareketlerinin bir kısmı kalıcı göç, bir kısmı da geçici göç şeklindedir. Kalıcı göçlerin nedeni, artan nüfusa paralel olarak ekim dikim alanlarının yeterli olmamasıdır. Geçici göçlerse insanların yılın belirli bir döneminde iş olanaklarının çok ve çeşitli olduğu yerlere göç etmeleriyle gerçekleşir.