Hayatımız üzerindeki kontrolümüz etkili olmadığında, pek çoğumuzun aklına hemen, doğumumuzla birlikte getirdiğimiz toplam davranış gelir: Öfkelenme. Öfkelenme, genlerimizde .mevcuttur. Görevi hayatta kalmamıza yardım etmektir. Bebeklikten beri, ne zaman nitelik dünyamızdaki bir resim tatmin imkânı bulamamışsa öfkeyi kullanmışız ya da kullanmayı düşünmüşüzdür.

Hepimiz gibi, hayatı boyunca hayal kırıklıkları yaşamış olan Todd, karısının yazdığı notu okur okumaz öfkeye kapılır. Öfke, nitelik dünyamızdaki biri, ondan yapmasını istemediğimiz bir-şey yaptığında çoğumuzun aklına ilk gelen toplam davranıştır.

Fakat, bir yaşımıza geldiğimizde, öfkelenmenin genellikle etkili olmayan bir seçim olduğunu öğreniriz. Nadiren bizi istediğimize ulaştırır. Bu durum, özellikle kendileri de öfkelenen yetişkinleri kontrol etmeye çalıştığımızda kendini belli eder. Öfke nöbetlerini seçtiğimizde, bunların hiçbir değeri olmadığını anlarız. Hele bir de anne-babamız bunlara dikkat etmeyecek kadar zekîyse... Sonuçta, boş yere enerji sarfetmiş oluruz. Gereksiz sıkıntılar yaşarız. Eğer, öfke nöbetini uzatırsak, bu seçimin işleri daha da kötüleştirebileceğini öğreniriz. Cezalandırılabiliriz ve isteklerimiz şiddetle reddedilebilir. Elbette, bunlardan hiçbirini istemeyiz.

Todd, bunu öğrenmişti. Daha ileriki bir seansta bana, eğer karısının peşinden giderse ve dönmesi için onu zorlarsa, işleri daha da kötüye götüreceğini bildiğini söylemişti. Ne kadar farkında olmasak da moralimizi bozmak, öfkeye engel olmak için seçmiş olduğumuz en güçlü yollardan biridir. Buna hepimiz sık sık başvururuz. Fakat, ileride açıklayacağım gibi, "moralini bozma" çok güçlü bir kontrol altına alma davranışıdır.

Büyük bir moral bozukluğu durumunu seçtiğimizde müthiş bir durgunluk yaşarsınız. Bu duygu, düşünmenizi, faaliyetlerinizi hatta fizyolojik işleyişinizi etkisi altına alır. Hareketlerinizi yavaşlatır. Öfkenin tamamen önüne geçmek için çok fazla enerji sarfederiz. O kadar yorgun olmamızın nedeni budur. Durgunluk içinde olduğumuz süre boyunca, hiçbir şey yapacak enerjimiz olmaz. Eğer, durgunluğa hızlı ve etkili şekilde giremeseydik evliliğimiz, ailemiz ve toplumumuz işlerini sürdüremezdi. Durgunluk içine girmek, evlilik ve ailelerde yaşayabilecek büyük boyutlardaki şiddetin önüne geçer. Eğer hayal kırıklığı yaşadığımızda çoğu kez durgunluk içine girmemiş olsak, caddeler ve evler savaş alanına dönerdi.

Neredeyse her gün televizyonlarda bir yoğun öldürme ve

sakatlama sahneleri seyrediyoruz. Bunlar, yetişkinler öfkelenmeyi ve vurup kırmayı seçtiklerinde neler olabileceğinin iyi birer örnekleridir. Sadece birkaçı bile durgunlaşmış olsa hiç yoktan iyidir. Çoğumuz nasıl durgunlaşacağımızı biliyoruz ve bunu beceriyoruz da. Bazılarımız hayatlarını bu' davranışa adamıştır ve yardıma ihtiyaçları vardır. Yaptıkları seçim, bu kiplerin elini kolunu o kadar bağlamıştır ki, hareket edemez haldedirler. Fakat ne de olsa bu bir seçimdir. Ancak bunun yerin başka bir seçim düşünülürse vazgeçilebilir. Bu söz konusu seçim öyle bir seçim olmalıdır ki; hayatları üzerinde daha etkili bir kontrol imkânı vermelidir onlara

Todd'un, karısının peşinden gidip ona zarar vermesi hatta öldürmesine engel olan bu "durgunlaşma"dır. Bu, aynı zamanda onun, kendini öldürmesinin önüne geçen davranıştır. İntihar, insanların hayatları üzerinde etkin bir kontrollerinin kalması ümidini kaybedince yaşadıkları başka bir toplam davranıştır. Eğer, kendini oldukça durgunlaştıran biri, birdenbire buna son verirse ve bunun için görünürde iyi bir nedeni yoksa, bu kişi kendini öldürmeye karar vermiş olabilir. Çünkü, hayatı üzerinde önceden sahip olduğu etkili kontrole artık sahip değildir. Bu karar ona, içinde bulunduğu mutsuzluktan bir çıkış yolu sağlamıştır. Sonuçta, mutsuzluğu sonsuza dek sona erdirecek bir yol bulunur.

Psikoterapistler, uzun süre durgunluk içindeki kişilerde daima kendini daha iyi hissetme işaretini ararlar ve intiharı düşünebileceklerinden şüphe ederler. Öfkenin önüne geçmenin verdiği acı o kadar büyüktür ki, pek çok kişi daha fazla yaşamanın önem arz etmediğine karar verir ve öfkelerini kendilerine çevirebilirler. Bu, Todd için bir sorun değildi fakat, nitelik dünyasında eşine ait olan resmin yerine koyacak başka birini bulmaya istekli olmaması durumunda olabilirdi. Sosyal görünen biri için intihar ihtimal dışı görünse de, zamanla herşey mümkündür.