Alm. Euglena, Fr. Egléne (f), İng. Euglena. Familyası: Öglenagiller (Euglenidae). Yaşadığı yerler: Tatlı sularda. Özellikleri: Tek hücreli hayvanlardan olup, hem bitkisel hem de hayvansal hücre özelliği taşıyan, kamçılı bir mikroorganizmadır. Uzunluğuna bölünerek iki birey meydana gelir. Uygunsuz şartlarda kist meydana getirerek hayâtını sürdürür. Çeşitleri: Elli kadar türü vardır. Euglena viridis en çok bilinenidir.

Kamçılılar (Flagellata) sınıfının öglenagiller familyasından, tatlı su birikintileri, nehir, göl ve havuzlarda yaşayan, vücûdu mekik şeklinde, gözle görülemeyen bir mikroorganizma. Bütün canlılık faaliyetleri, tek hücreli vücûdunda cereyan eder. Vücûdu, pelikula denen esnek bir zarla çevrilidir. Ön ucunda, bir ağız ve hareketini sağlayan uzunca bir kamçı bulunur. Kamçı kesesinin dibinde, ışığa karşı duyarlı, stigma denen kırmızı göz noktası ve yıldız şeklinde ince kanallarla çevrilmiş kontraktil koful vardır. Hayâtî olayları yöneten çekirdek (nükleus), vücudun arka tarafındadır. Sitoplazma içinde kloroplast tânecikleri bulunduğundan su üzerinde yeşil bir tabaka meydana getirirler. Güneş ışığı alan sıcak ve kirli sularda, uzunluğuna bölünerek çoğalırlar. Uygunsuz şartlarda kist hâline dönüşürler.

Öglena, beslenme bakımından ilgi çekici bir canlıdır. Kloroplastları sâyesinde, ışık karşısında bitkiler gibi fotosentez yaparak besinini kendisi yapar (ototrof beslenme). Karanlıkta ise, suda bulunan hazır organik artıklarla beslenir (heterotrof beslenme). Bu özellikleriyle, bitkiler ve hayvanlar arasında âdeta bir geçit teşkil eder. Hareketini sağlayan kamçısı ve heterotrof özelliğinden, zoologlar bunu protozoa alt âlemine dâhil ederler. Botanikçilerse, algea (su yosunları) sınıfında incelerler. Diğer biyologlar da protistler grubuna dâhil ederler.

Solunum için suda erimiş; oksijeni, hücre zarından sitoplazmaya osmoz (geçişme) ile alırlar. Solunum sonucu hâsıl olan CO2, yine aynı şekilde vücut yüzeyinden atılır. Vücutta biriken fazla su da, kasılıp büzülen kontraktil kofulla dış ortama aktarılır. Solunum esnâsında sentezlenen ATP molekülleri, enerji gerektiren olaylarda kullanılır. “Euglena viridis” tek kamçılı, “Euglena gracilis” çift kamçılıdır.