ÖĞRENCİLERİN HAFIZASINA YER ETMEK İÇİN BEŞ ANAHTAR

Sevgili meslektaşım, anlatığınız dersin, öğrencilerinizin hafızasında yer etmesi için, dersinizi aşağıda sıralanan beş anahtarı göz önünde bulundurarak hazırlayın ve anlatın.

1 - Güçlü bir başlangıç yapın

Bir derste en değerli zaman, derse başladığınız ilk dakikalardır. Bu sebeple sınıfa zamanında gelin ve hiç oyalanmadan derse başlayın. Uzun giriş cümlelerinden, öğrencileri motive etmek için kaygı artırıcı, açık veya kapalı tehdit havası taşıyan yaklaşımlardan kaçının. Başlangıç etkisinden yararlanmak için iki öğeye dikkat edin. .

a) İlişki kurun: Sizi dinleyecek olan öğrencilerinize bildiklerinizi ve öğretmek istediklerinizi aktarmanın yolu, onlarla ilişki kurmaktan geçer. Bu istek gözlerinizden, bedeninizden ve hareket biçiminizden dışarı yansır. Sınıfın ilgİsini çekecek bir giriş yapın, bir soru sorun, bir espri yapın, fıkra veya olay anlatın.

b) Öğrencilerinize derste anlatacaklarınızla ilgili bir plan verin: Bu planın ana hatlarını tahtaya yazın. Yapılan araştırmalar öğrencilerin planını bildikleri dersleri daha iyi hatırladıklarını ortaya koymuştur. Kısacası "öğrencilerinize ne anlatacağınızı anlatarak işe başlayın". Öğrencilerinizi nereye, nasıl götüreceğinizi açıklayın.

2 - Düzenli tekrarlar yapın

Hafıza testinde at, çiçek kelimelerinin hatırlandığı gibi, anlattığınız derste de en çok önem verdiğiniz noktaları düzenli olarak tekrarladığınız zaman, bunlar öğrencilerin hafızasında yer eder. Bu konuda aşırıya kaçmak doğru değildir. Ancak ölçülü tekrarlar eski bir hatırlanma yoludur.

3 - Alışılmamış vurgulamalar ve benzetmeler yapın

Hatırlanmasını istediğiniz önemli noktaları alışılmamış yollarla vurgulayın. Pasif bir konumda olan öğrencilerin uyarana ve neşelenmeye ihtiyaçları vardır. Eğer vurgulamak istediğiniz noktalan alışılmamış örnekler veya mizahla birleştirebilirseniz, öğrencileriniz bunu şevkle karşılayacak ve hatırlayacaklardır.

Coğrafya dersinde Karadeniz bölgesinin ürünleri olan tahta, tütün, pirinç, çay, mısır ve fındık şöyle anlatılabilir: Ahşap sandalyesinde oturan bir adam, bir kâse pirincini yedikten sonra bir elinde çay, bir elinde tütün içiyor. Daha sonra da tatlı olarak mısır ekme-.ğinin üzerine fındık ezmesi sürerek yiyor. ^

Böyle bir bağlantı zinciri birbirinden bağımsız olarak altı ürünü hatırlamaktan çok daha kolaydır.

Şifreleme yöntemi de bu bağlamda kullanılabilir. Örneğin tarih dersinde III. Ahmet'in Lale Devrinde yaptığı yenilikler olan matbaa, itfaiye ve çiçek aşısı MİÇ şifresi ile kodlanabilir.

Fen dersinde böbreğin katmanları olan zar, kabuk, öz ve yalacık ZARKÖY şifresi ile kodlanarak büyük kolaylıkla hatırlanabilir.

4 - Katılımı artırın

İngilizce'de eğitim karşılığı kullanılan "education" kelimesi, latince "educate" kelimesinden gelmektedir. "Educate" ise konuşturmak ve söyletmek anlamına gelir.

Eğitim, öğretmenin kendi kafasındaki bilgileri, öğrencinin kafasını açıp, içine akıtacağı edilgen bir süreç değildir. Bu sebeple, öğrencilerinizle aranızda tartışmalar, egzersizler ve sorular yoluyla kişisel bir bağ kurabilirseniz, çok daha canlı anı ve izlenimlere sahip olmalarını sağlayabilirsiniz. Yapılan araştırmalar cevabı beklenmeyen (retorik) soruların, öğrencilerin dikkat düzeylerini yükselttiğini ortaya koymuştur.

Bundan daha önemlisi, bazı noktalan öğrencilerin kendilerinin bulup çıkartmasına imkân vermektir. Bunu başarabildiğiniz takdirde, öğrencilerin hatırlama miktarları daha çok artacaktır.

Hafıza testinde "eğitim", "basan", "sınav" kelimelerinin hatırlanması da kişileri içine dahil eden kelimeler olmasından ve duygusal açıdan kendileriyle bir ilişki kurmalarına sebep olmasından kaynaklanmaktadır.

5 - Güçlü bir bitiriş yapın

Her dersin sonunda hatırlanma düzeyi yükselir. Bu avantajı iyi kullanabilmek için, dersinizi tamamlamadan önce, dersin temel mesajlarını ve ana kavramlarını bir kere daha vurgulamak yaranı olur. Derse başlarken, amaç olarak belirlediklerinizi sınıftaki öğrencilerinize mal etmek için son şansınız finalinizdir.

Birçok öğretmen dersin sonunda kan ter içinde dersini tamamlamaya çalışır. Bu son derece hatalı bir tutumdur. Hatırlama eğrisi açısından en değerli zaman olan son dakikaları, dersin özünü ve temel mesajını tekrarlamak için kullanmak gerekir.

Sıkışık müfredat programı sebebiyle öğretmenlerin zaman zaman sürüklendikleri daha hatalı bir tutum da, dersi teneffüse taşırmak ve öğrencilerin motivasyonlarının "sıfır" düzeyine indiği ve algılarının kilitlendiği bir sırada bir şeyler anlatmaya çalışmaktır.

Derse başlarken "öğrencilerinize ne anlatacağınız anlatarak işe başlayın" önerisinde bulunmuştum. Dersi bitirirken de "öğrencilerinize ne anlatmış olduğunuzu söyleyin". Böylece insanın hafızasının en duyarlı olduğu noktalarda onlann beyninde yer kazanmanız mümkün olacaktır.