Alm. Schnabeltier (n), Fr. Ornithorhynque (m), İng. Ornithorhyncus, duckbill. Familyası: Gagalımemeligiller (Ornithorhynchidae). Yaşadığı yerler: Avustralya ve Tasmanya nehirlerinde. Özellikleri: Vücûdu sık siyah kıllarla örtülü, tavşan iriliğinde bir memeli. Ağzı ördek gibi gagalıdır. Yumurtlayarak çoğalır. Yavrularını sütle besler. Çeşitleri: Yaşayan tek türdür.
Tasmanya ve Avustralya akarsularında yaşayan, tekdelikliler (Monotremata) takımından yumurtlayan bir memeli. Boyu 60 cm kadardır. “gagalı memeli” veya “ördek gagalı platipüs” olarak da bilinir. Vücûdu susamuru veya köstebek gibi kürklüdür. Avustralya yerlileri buna “su köstebeği” adını verirler. Ağzı bir ördek gibi gagalı ve ayak parmaklarının arası kaz ayağı gibi perdelidir. Çok iyi yüzer, ayakları beş parmaklı ve kanca tırnaklıdır. Güçlü tırnaklarıyla ırmak kenarlarında kendine bir yuva kazar ve içini kuru otlarla döşer. Yuvası iki deliklidir. Yuva toprak altında 6-9 metre derine uzanabilir. Gece avlanmaya çıkar. Gagasıyla balçığı karıştırarak bulduğu kurtçukları yanak torbasında biriktirir. Sudan çıkınca kıyıda yer.
Ornitorenk memeli olmasına rağmen yumurtlayarak ürer. Yılda bir defâ güvercin yumurtası iriliğinde iki yumurta yumurtlar. Kuluçkaya yatar. Bu arada bir şey yiyip içmez. Kuluçka süresi 9-10 gün sürer. Memeleri belirsiz olup göğsündeki çukurlukların içinde bulunurlar. Yavrularını emzirirken sırt üstü yatar. Sızan süt meme çukurlarında birikerek yavrular tarafından emilir.
Çamurları karıştırmaya yarayan gagası ördeğinki gibi boynuzsu değildir. Yumuşak ve derimsi olup hassas sinirlerle örtülüdür. Son derece duyarlıdır. En bulanık sularda bile rahatça avlanır. Avının kokusunu hisseder. Çamurlu zemini hassas gagasıyla karıştırırken yumuşakça ve kurtçukları tespit ederek toplar. Her iki çenesinde dörder adet dişe benzer sert kemiksi çıkıntı vardır.
Dişiden daha irice olan erkekleri son derece tehlikelidir. Arka ayaklarının tabanında yılan dişi gibi oluklu bir zehir dikeni bulunur. Erkek bunu ustalıkla kullanır. Bir vuruşta düşmanına saplayarak hasmını zehirler. Olay çoğunlukla rakibin ölümüyle sonuçlanır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.