HAKKINDA YAZILNLAR

Kardeşim 28 Şubat sürecinde ordudan atıldı; şimdi Amerika’da el üstünde

Zaman 10 Ocak 2005

Abdullah Çatlı sizin için nasıl bir tiptir?

Benim karakterlerimle Abdullah Çatlı’nın ilgisi yok. Allah rahmet eylesin, doğru mu yaptı, iyi mi yaptı, bu ayrı bir konu. Bakın, Kurtlar Vadisi’ni yaparken, şuradan hareket ettik.

Türkiye’nin milli gelirinin yarısı, karanlık ve puslu bir vadiden geçiyor ve vergilendirilmiyor. Bu, masum her vatandaşa kesilmiş, toplumsal bir haraçtır. Biz hayal kahramanlarımızı, Türkiye’nin yakın geçmişinde yaşanan şeylerin içine yerleştirdik. 90 sonrası mafyalaşmanın nerelere kadar gittiğini anlatıyoruz. Bu olurken insanlar, birilerini birilerine benzetiyor. Hiç kimse, hiç kimse değil. Ayrıca Abdullah Çatlı’nın filmi yapılabilir. Bir gün yaparız. Yaparsam bunlardan ayrı Abdullah Çatlı diye yaparım.

Siz bir söyleşide Çatlı ile ilgili bir soru üzerine “Her şey legal olmalı. Ama neyin legal olduğuna devlet karar verir.” dediniz. Legal, kanuni demek. Ama her kanuni olan şey, hukuki değildir. Devleti zaten kanunlara dayanarak soydular, soğana çevirdiler. Devleti kim ele geçirirse legalliği onun belirlemesi korkunç değil mi?

Korkunç tabii. Kimin, hangi legal güçleri kullanarak devleti ele geçirmeye çalıştığını deşifre eden, o labirentleri gösteren bir film yapmaya çalıştık. Buradan okumayıp da, bu filanca mı diye sorarsanız, buna cevap vermem. Devleti devlet yapan şey, kimin ele geçirmesiyle değişmemesi gereken kurallardır. Legallik budur.

O zaman legal demeyeceksiniz. Hukuki diyeceksiniz.

Devletin öyle bir yapısı olmalı ki, devleti kimse ele geçirememeli. Ne demek devleti ele geçirmek?

Ama bütün siyasi mücadeleler bunun için değil midir?

Hayır. Atatürk’ün dediği gibi, devletin bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün müesseselerine girilmiş olabilir. İşte o anda öyle bir şey yapar ki. Bu bir ruhtur, hatta bir teşkilattır. Bu teşkilat kalkar ve o durumu düzeltir. Biz hayali bir teşkilat kurduk filmde. Olmalı böyle bir teşkilat ki ben kendimi güvende hissedeyim.

Ama var zaten. Özel Harp Daireleri var. Başka şeyler var. Bunlarda da ne çok yanlışlar oldu...

Bunlarda da yanlış olduğunda, devleti ele geçirmeye kalktığında onları da eleştiririm. Ben sinemacıyım. Ben soyut bir fikri uyandırıyorum.

Siz uyandırmıyorsunuz. Var olan bir fikri besliyorsunuz. Böyle teşkilatlar hep oldu, birileri vatanı kendi bildiğince kurtarmaya çalıştı, neler olup bittiği hiçbir zaman tam açıklığa kavuşmadı.

Siz soruşturacaksınız. Her mesleğin işi farklı. Farklı farklı yerlerden bakıp, devleti kontrol edeceğiz, adalet talep edeceğiz ve inandığımız devletin yıkılmayacağını göreceğiz. Ben bir devlete inanmak istiyorum.

Peki devlet güvenliği gerektirdiğinde gayri resmi biçimde insan öldürülebilir mi?

Yok.

Ama “Ne yaptıysak devlet için yaptık” dedi bazıları.

Sorumlusu ben miyim? Benim işim, birileri yanlış yapıyorsa bunu sinema üslubunda eleştirmek. Miroğlu’na dedi ki o filmde bir karakter: ‘Güneydoğu’da bir şey oluyor. Burada bu işi yapanlar, işte uyuşturucu ticareti, savaş sanayiinde kullanılan birtakım maddelerin kaçakçılığı, petrol meselesi, su meselesi; sonuçta burada bir düzen kurulacak. Ve doğan her beş Kürt çocuğundan üçü ölecek elli yıl boyunca.’ Bunu söyleyen karakteri de Yeşil’e benzettiler. O mu, bu mu, bana ne kardeşim. Ben bir karakter çiziyorum.

Kurtlar Vadisi’nin adalet talebini doğurmadığını, aksine kötülüğü korkulacak bir şey olmaktan çıkarttığını, normalize ettiğini, hatta sempati yarattığını düşünüyorum.

Hayır. Bence normalize olmuyor. Siz vatanınız için, sevgilinizden, ailenizden vazgeçer misiniz? Kim vazgeçebilir? Dizinin ana fikri budur.

Siz, vazgeçenlerden biri mi olurdunuz yani?

O noktaya gelirse vazgeçebilirim. Bu vazgeçmek değil, onların hakkını savunmaktır. Vatan ve devleti eleştirerek bir yere varamayız. Ama vatan ve devlet adına kötü şeyler yapanları sorgulamamız gerekiyor. Bunun için vatan ve devlet sevgisine ihtiyacımız var. Benim inandığım şey, devletin kutsallığı, vatanın savunulması gerektiğidir.

Devlet kutsal olunca, ben devletin başındakileri sorgulayamam. Diyecek ki, “Devletin kutsallığına halel getiriyorsun”.

Bakın benim kardeşim orduda binbaşıydı, doçentti, anatomi hocasıydı, efendi bir adamdı. 28 Şubat sürecinde pat diye atıldı. Bir akşam telefon etti. Dedi ki, “Abi arkana yaslan. Derin bir nefes al, sana bir şey söyleyeceğim. Bana yol göründü. Bugün bir zarf aldım. 15 gün içinde lojmanımı, masamı, fakültemi, her şeyimi terk etmem gerekiyor.” Dedim ki, hiç canını sıkma, her şeyde bir hayır vardır. Sakın kalbinden, mensubu olduğun yere karşı bir kötü fikir geçirme. Bugün bu kararı veren insanlar yanlış yapabilirler. Bu tür yanlışlıklar, Türk ordusunun beş bin yıllık kesintisiz varlığını kafanda, gönlünde yıkmasın, sakın.

Peki adalet talebinize ne oldu?

Bu sorgulanamaz bir şeydi. Mahkeme edilemediği için hak talep edilemedi.

Asıl buna karşı çıkmanız lazım değil mi?

Tabii ki lazım. Ama benim canım yandı diye yaygara yapmamın bir anlamı yok. Bu fikir için tabii ki savaşıyorum. Ve beş bin yıllık müesseseye zarar vermeden yaparım bunu. Kardeşimin arkasında durdum. Gereğini yaptık. Amerika’da öğretim üyesi şu anda. Türkiye bir bilim adamını kaybetti. Şimdi orada dünya çapında bir timin başında projeler üretiyor.

Ordudan iki sebeple atılır insan. Bir dinî, diğeri mali sebeplerle. Sizinki hangisiydi?

Sebebini bilmiyoruz. Gerekçeler açıklanmaz diye bir yasa vardı. Bu tür konularda ordumuzun şeffaf olmasını isterim tabii. Bir üstünün, kıskançlık nedeniyle başka bir gerekçeyi kullandığına inanıyoruz. Harran Üniversitesi gibi binası olmayan üniversitelere bile alınmadı kardeşim. Amerika’nın üç büyük üniversitesinden Colombia Üniversitesi bu adama üç ay sonra “Kalk gel kardeşim, harikasın.” dedi. Ama kendinden altı ay kıdemli bir hıyar, büyük bir ihtimalle buna bir kulp buldu. Ayağını kaydırdı. Ama İlahi adalet diye bir şey var. Neyse bunu söylemeyeyim.

Ona bu kötülüğü yapanın başına bir şey mi geldi?

Evet. Ailesi var, söylemeyeyim. Zaten meselemiz o değil. Ana fikri kaybedersek, sistemi kurtaramayız.

Ama hukuk isteyenlere devlet düşmanı damgası o kadar kolayca vuruldu ki...

İşte bu yüzden ‘sistem nasıl çalışıyor’u deşifre etmemiz gerekiyor. Kurtlar Vadisi bunu yapıyor.

Siz ülkücü bir kökenden geliyorsunuz. Bu kesimin yanlışları yeterince sorgulandı mı?

Ben 12 Eylül 1980 sabahından itibaren hiçbir kesime, hiçbir siyasi görüşe ait değilim. Dostlarım, arkadaşlarım var. Beni o zaman ülkücü yapan duyguya saygım var. Türk olmayı seviyorum. Ama yapmamız gereken çok şey var. Yeni bir proje üretelim bu ülke için. Ben buna bakıyorum, ben sinemacıyım.

Ülkücülerin yanlış işler yaptığını hiç söylemediniz.

Ülkücülerin içinde yanlış işler yapan da var, doğru işler yapan da. Devrimcilerin içinde de var. Daha sonra bunları ranta çeviren, arkadaşlarının kanını, canını içenler var her tarafta. Yirmi yıl önce ben ülkücülerin içindeyim diye bunların kirlenmesinden ben sorumlu değilim ki. Ne teşkilat yönettim, ne bir olaya girdim. O zaman da kitap okudum, şimdi de okuyorum. O zaman da film çekmeye çalışıyordum, şimdi de.

Kurtlar Vadisi’nin Baron’u bize yanlış yaptı

Bir hata yaptınız da Kurtlar Vadisi’nden size el mi çektirdiler?

Hayır. Tamamen benim teklifimdir. Başka hedeflerim olduğu için, arkadaşlara dedim ki ‘ben devam etmek istemiyorum’

Başka işlerinize engel değildi ki. Çünkü yönetmeni de, senaristi de değildiniz.

Bir anlamda genel yönetmeni benim. Benim asistanım yönetiyor. Ben geriye dönüp bakmayan bir adamım. Kurtlar Vadisi’nin 55’inci bölümden sonrasının sorumlusu arkadaşlarım.

Devlet içinde bazı grupların, kutsal devletin âlî menfaatleri için bu diziden nemalanmak istemeye başladıkları, siz de çıngar çıkacağını hissettiniz ve ‘ben yokum arkadaş’ diye mi bıraktınız yoksa?

Hayır, hayır. Ben başka bir şey yapmak istiyorum. Benim için doyum noktası bu. Bu kadar nettir.

Türkiye’de gerçekten işler, Kurtlar Vadisi’ndeki gibi işliyorsa, bunun şu kadar para kazandıran bir diziye sıçramaması mümkün mü yani?

Abartılıyor. Her dizi ne kadar para kazanıyorsa, Kurtlar Vadisi ondan biraz daha az kazanır. Çünkü Kurtlar Vadisi’nin masrafı çoktur. Bir başka kanalın yöneticisi dedi ki bana, “Sen delisin ya. Bundan nasıl para kazanacaksın, zarar edersin.” Evet, büyük ölçüde de zarar ettik.

Mafya grupları, kendilerini aynaya bakar gibi hissediyor olabilir. Dolayısıyla kendi istekleri doğrultusunda bazı mesajları diziye sokmayı istememeleri mümkün görünmüyor bana. Bunlardan rahatsız olduğunuzu varsayıyorum.

Hayır. Hiçbir zaman bizim öyle bir temasımız olmaz. İşime niye karıştırayım? Ben ve arkadaşlarım neye inanıyorsak onu yaptık yani.

Diziden ayrıldıktan sonra seyretmeye devam ediyor musunuz?

Etmiyorum. Sahiden hiç vaktim yok. İkincisi, artık gölgemi bile çekmem gerekiyor oradan. Onlar rahat rahat işlerini yapsınlar.

Şaşmazlar, bir tarikat şeyhinin oğulları. Benim bildiğim müritler attıkları her adım için, şeyhlerinden izin alırlar. Kaldı ki babaları aynı zamanda. Bir şeyhin, Türkiye’nin siyasi akçalı birtakım karanlık ilişkilerine dair, üstelik de oğulları olan yapımcılarını yönlendiriyor olmasında siz rahatsız edici bir yan bulmuyor musunuz?

Bu, benim dışımda bir şey. Böyle olduğunu da bilmiyorum. Yani böyle bir yönlendirmeyle mi yapılıyor? Böyleyse bunu onlara sormanız gerekir.

Yani herhangi bir tarikatta, attığınız her adım için, şeyhinizden destur alırsınız.

Ben tarikat üyesi değilim. O kadar gönlü mutmain bir adam değilim. Ama o kültüre sonsuz saygım var. Çünkü bizim zihinsel ve kültürel bir kimliğimizin önemli bir parçası.

O kültür şudur: Sizinle yolunu ayırma gibi önemli bir kararı da, normal şartlarda şeyhine sorması lazım.

Rahatsız oluyorum bu sorulardan. Ben işimi bu arkadaşlarla dayanışma içinde, isteyerek, belirli bir yere kadar yaptım. Sonra önüme başka bir sayfa açıldı. Dedim ki, arkadaşlar, ben enerjimi bölmek istemiyorum. Size isterseniz devredeyim. Siz devam etmezseniz, ben paydos diyeceğim. Kararlarını bana bildirdiler. Çağırdım noteri, bütün haklarımı bedelsiz devrettim.

Neden bedelsiz?

Çünkü onlar arkadaşlarım. Çünkü Türkiye’de vatan için bedelsiz dövüşmeye gider miyiz, gitmez miyiz, devleti için ölür mü hiç kimse, bunu tartışmaya başladık. Bu yüzden anlayamazlar, bedelsiz bir şey iş arkadaşına devredilir mi?

Ama işadamısınız siz. Oradan alacağınız parayı Hollywood hayallerinize yatırırdınız.

Olsun. Ben paramı kazanıyorum. Onlar da ihtiyacım olduğunda benim arkamda bedelsiz dururlar. Tabiri caizse benim silah arkadaşlarım, fikir arkadaşlarım onlar.

Zafer Ergin sizi arıyormuş, kaçıyormuşsunuz ondan. Ne oldu, barıştınız mı?

Hayır, onursuz insanlarla görüşmem ben. Hürriyet gazetesinin yaptığı “tarikat” haberinin ertesi günü, kimseyi aramadan, hiç kimseyle görüşmeden, ona telefon eden muhabire “Ben böyle bir şeyin içinde asla oynamam.” diyor. Ertesi günü bu demeç çıktı. Ben Zafer’e telefon ettim. Dedim ki, “Zaferciğim, bunu böyle söylememen lazım. Bu işin arkasında başka bir şey var. Arkadaşlarına ‘ne oldu arkadaşlar, bu haber nereden çıktı? Ne demek istiyor, doğru mu bu iş?’ diye bir sorman lazımdı. Kırk yıllık Devlet Tiyatrosu sanatçısısın. Senin ait olduğun bakanlığın, on yıl önce yaptığı bir faaliyetten fotoğraflar onlar. Eğer bunu da böyle bilip onaylamıyorsan, o bakanlıktan istifa etmen lazım dedim. Ama ‘ben oynamam bu dizide’ demek fevri bir davranış”. Sonra arkadaşlara, “Oynamaya devam edecek, göreceksiniz.” dedim. Zafer, Osman Sınav’la ilgili daha önce çok olumlu şeyler söylüyordu.

Zafer Ergin, sizin diziyi bedelsiz bırakmayacağınızı söylemiş. Ve sonra da demiş ki: “Osman Sınav’ın masasında başka pislikler varmış ki temizlemek niyetindeydi. O bir megaloman.”

Zafer Ergin, kendi kalbindeki pisliklere baksın. Ama bunları söyleyen bir adam, dönüp, oynuyorsa demek ki onun için başka bedeller var. Ben o zaman ona “saçmalama, oyna” diye telefon ettim. Ertesi gün bir daha röportaj: “Osman Sınav bana bunu söyleyemez.” diye demeç verdi. Bu akıllı uslu bir şey değil ki.

O haberlerin arkasında ne vardı?

Birisi herhalde bazı şeylerin deşifre edilmesini sevmedi. O fotoğraflar devletin arşivindeki fotoğraflar.

Oktay Kaynarca’yı diziden atmıştınız, işte illegal örgütlerle bağı var vs. diye. Hâlâ küs müsünüz?

Bu benim özelim. Artık ne Oktay orada oynuyor, ne ben o işi yapıyorum. Oktay ile küssem de bana, arkadaş olsam da bana. Aramızdaki şey kimseyi ilgilendirmiyor.

Eğer bir husumet varsa ilgilendirir.

Husumet de kimseyi ilgilendirmez. Olabilir. Özel husumetimdir.

- - - - - - - -

Farklı bir kaynaktan derlenen biyografisi:

1956 yılında Denizli'de doğdu.

1975 İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü, 1977 İ. D. G. S. A. Uygulamalı Sanatlar Yüksek Okulu Tekstil Dizaynı, 1979 İ. D. G. S. A. Sinema Televizyon Enstitüsü'nü bitirdi.

Daha sonra 1979-80 Man Ajans Metin Yazarlığı, 1980-84 Grafika Lintas Reklam Yazarlığı ve Creative Grup Başkanlığı yaptı.

1984 Sinegraf Film Yapım/Yönetim Ltd. Şti.'yi kurdu.

TV Reklam filmleri, Reklam kampanyaları, TV filmleri, TV dizileri ve Sinema için filmler yönetti.

Türk Sineması'nın en popüler yönetmenlerinden oldu.



Filmografisi

Yapımcısı Olduğu Diziler:

Pars: Narkoterör 2008

Pusat 2007

Acı Hayat 2005

Kapıları Açmak 2005

Adı Aşk Olsun 2004

Kurtlar Vadisi 2003

Ekmek Teknesi 2002

Hayat Bağları 1999

Yönetmeni Olduğu Diziler:

Kurtlar Vadisi 2003

Ekmek Teknesi 2002

Hayat Bağları 1999

Deli Yürek 1999

Süper Baba 1996

Yönetmeni Olduğu Sinema Filimleri:

Pars:Kiraz Operasyonu 2007

Deli Yürek: Bumerang Cehennemi 2001

Gerilla 1995

Yalancı 1993

Kapıları Açmak 1992

Aşka Kimse Yok 1991

Küçük Dünya 1990

Bir Muharririn Ölümü 1987