Alm. Hotel (n), Fr. Hotel (m), İng. Hotel. Oda veya dâireleri geçici bir süre için kiraya verilen, müşteri hizmetleri, görevli personel tarafından yapılan ve ticârî gâye ile işletilen yer. Eskiden misafirhâne denilen yerler, zamanla otel ismini almıştır. Selçuklularla başlayıp Osmanlılar zamânında da devam eden hanlar ve kervansaraylar. Anadolu’nun pekçok yerinde bu maksatla inşâ edilmişti. Daha insânî anlayışla, yardımlaşma ve koruma düşüncelerinin hâkim olduğu han ve kervansaraylar, Anadolu’daki ilk oteller olarak kabul edilir. Hanlar büyük yerleşim merkezlerinde, kervansaraylar ticârî yollar üzerinde yapılırdı. Buralarda, hasta ve fakir yolcuların tedâvileri dâhil bütün ihtiyaçları, üç gün parasız karşılanırdı. O günlerden kalan kervansaraylar, günümüzde târihî eser olarak muhâfaza edilmektedir. (Bkz. Kervansaray)

İngiltere ve Avrupa’da, han ve kervansaraylara benzer yerlere on beşinci yüzyıldan îtibâren rastlanmaktadır. Bunlar çok iptidâî olup, bir nizama bağlanmış değillerdi. Avrupa’da 18. asırdan îtibâren, Fransızca hostel’den hotel kelimesi kullanılmaya başlandı. Dünyâda lüks olarak ilk otel 1829 da Boston’da açıldı. Tremont House adındaki bu otelde müşteriler için tek odalar tahsis edilmişti. Anahtarı müşteriye verilen bu odalar, ceviz mobilya ile süslenmişti. Aydınlatma olarak mum yerine havagazı kullanılıyordu. Bu otel 18. asrın sonuna kadar, dünyâdaki bütün lüks otellere örnek oldu. 1896 yılında New York’ta açılan Waldorf-Astoria isimli otel ise, zenginlere hitap eden çok lüks bir oteldi. 1907 yılında Boston’da açılan otel odalarına ilk defâ banyo kondu.

Yirminci yüzyılda otelcilik sâhasında büyük gelişmeler oldu. Dünyânın pekçok yerinde büyük lüks oteller yapıldı. İşletmeleri için lüzumlu personelin yetiştirildiği okullar açıldı. Bütün ülkelerde iç ve dış turizmin gelişmesiyle otelcilik bir endüstri hâlini aldı.

Oteller genel olarak insanların çok uğradığı gar, fuar ve panayırlara yakın yerlerde açılır. Otelin bulunduğu yerin yola bağlantılı olması, arabalara park imkânının bulunması, sağlık merkezi ve okul girişlerinin çakıştığı yerlerde bulunmaması, aranılan diğer hususlardır.

Türkiye’de, şimdiki mânâda oteller 1950’den sonra gelişmeye başladı. Otellerin personeli, otelcilik okulu ile otelcilik ve turizm eğitim merkezlerinde yetiştirilir. Otelcilik Okulu 1965’te Ankara’da, 1967’de İstanbul’da açıldı. Bu okulların adı 1974 yılında Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi olarak değiştirildi. Daha sonraTürkiye’nin İzmir, Adana, Tekirdağ, Antalya, Urfa, Bursa, Rize, Ordu gibi değişik illerinde Turizm eğitimi yapan okullar açıldı. Bu okullara ortaokul mezunları imtihanla alınır, üç yıl mesleki eğitim gösterilir. Teorik dersler okulda gösterildikten sonra, bakanlığın tespit ettiği turistik otellerde pratik dersler yapılır. Ayrıca Turizm Yüksek okullarında da üniversite ayarında eğitim verilmektedir.

Yatak sayısı 100’den fazla olan bâzı otellerimiz

Şehir Otel Oda sayısı Yatak sayısı

Ankara Hilton 324 670

Ankara Büyük Ankara 208 316

Ankara Dedeman 252 455

Ankara Kent 120 193

Ankara Bulvar Palas 177 271

Ankara Stad 217 397

İstanbul Sheraton 459 851

İstanbul Hilton 417 750

İstanbul Etap Marmara 420 704

İstanbul Çırağan 324 648

İstanbul Büyük Tarabya 261 520

İstanbul Dedeman 378 755

İstanbul Çınar 201 402

İstanbul Maçka 185 370

İstanbul Pera Palas 111 194

İzmir Büyük Efes 296 585

İzmir İzmir Palas 153 291

İzmir Taner 128 256

Mersin Mersin 120 240

Adana B.Sürmeli 80 160

Adana Koza 66 120

Adana İpek Palas 84 102

Antalya Hotel Ant 480 1020

Antalya Hotel Adonis Antaka 232 508

Dünyâda yatak sayıları 500’den fazla olan oteller: MGM Grand (Las Vegas) Palaza, Regency, Carlyl, Pierre, Gotham ve St. Regis (New York); Ambassador West, Palmer House Towers (Chicago); Fairmont, Mark Hopkins St. Francis (San Fransisco); Connaught, Claridgés, Savay, Rita (Londra); Bristol, Rita, Lancaster, Plaza-Athénée (Paris); Place, Rita (Madrid); Gritti Palace, Royal Danieli (Venedik); Intercontinental (Viyana); Vierjahreszieten, Atlantic (Hamburg); Hilton, GrandeBretagne (Atina); Hilton, Sheraton, Büyük Tarabya, Etap Marmara (İstanbul); Büyük Efes (İzmir); Okura, Imperial (Tokyo), Mandarin, Peninsula (Hong Kong); Châteu Camplain, Queen Elizabeth (Montreal); El Presidente (Mexico City).