İnsan dünyaya gerekli bilgi ve beceri donanımını yeterince edinmiş olarak gelmez. Büyüyüp olgunlaştıkça hayata dair bilgi ve beceri edinir. Dolayısıyla, olgunlaşma süreci içinde kendisinden daha bilgili ve kabiliyetli insanlarla karşılaşması kaçınılmazdır.

Çocuğun kendine güvenmesi, gelecekte kendi kendine yeterli olabilmesi için gereklidir. Özgüvenin oluştuğu kurumların başında aile gelir. Russel: "Doğru şekilde sevk ve idare edildiği takdirde, karakter terbiyesi 6 yaşında hemen hemen bitmiş olması gerekir." diyerek ilk altı yaşın çocuk için ne anlama geldiğini ve aile ortamının çocuğun kişiliğini geliştirmedeki önemini dile getirmektedir.ABD'de R. Wihmore'nin 44 şehirde 21 bin ilkokul öğrencisi üzerinde yaptığı araştırma, çocukların çoğunun anne ve babasını örnek olarak gördüğünü göstermiştir. Anne-babalar çocuklarının kendine güvenen bir insan olmasını istiyorsa, çocuklarına sürekli nasihat etmek yerine, davranışları ile örnek olmalıdır. Çocuk, ideal davranışları anne ve babasında görebilmelidir. Özellikle de anne babasının her dediğini anlamaktan uzak olan küçük çocuklar sözden çok davranışı öğrenir; duyduğundan çok gördüğünü önemser.

Çocuğun teşebbüs cesaretinin olması, başladığı işi başarıyla bitirmesi, başarının nimetlerinden faydalanması ve güçlü bir kişilik kazanması için kendine güven şarttır. Güveni oluşturacak olan ise başarabilme duygusunu yaşamaktır. Başarı ve güven birbirine sıkı sıkıya bağlıdır. Bibinin oluşması için diğeri şarttır.

Çocukta Özgüvenin oluşturulması için ille de çocuğun olumlu adımlar atması beklenmemelidir. Gerektiğinde aile çocuğa beklenen adımları attıracak imkanları hazırlamalıdır. Chcster E. Finn : "Çocuğa kendine güveni sağlamanın en emin yolu çocuğun gerçek başarı kazanmasına yardımcı olmaktır." diyerek çocuğun kendine güven kazanmasında başarının ve ailenin katkısının önemini öz bir biçimde dile getirmektedir. "Sen güçlüsün, zekisin, başarılısın, cesursun..." gibi güzel sözler söylemek iyidir; fakat çocuğun davranışları ile bu tür güzel sözler birbiriyle örtüşebilmelidir. Çocuğun, kendinde güzel hasletlerin olduğuna inanması ancak ortaya koyduğu davranışlarla gerçekleşir. Bir ödevi mükemmel bir şekilde yapması sonucunda çocuğa, "Uzun bir zaman çalışarak ortaya mükemmel bir ödev çıkardın. Bu senin sabırlı ve zeki olduğunu gösteriyor." denebilir. Fakat ortada bir sebep yokken çocuğa, "Sen zekisin, sabırlısın." demek dayanaktan yoksun olduğu için inandırıcılık taşımaz.

Ona güven kazandırmak amacıyla sürekli olarak yapay ortamların hazırlanması da uygun değildir. Çocuk hayatın gerçekleri ile de yüzleşebilmelidir. Yapay ortamlar ilk güvenin kazandırılması ve ilk adımların artırılması için belki gerekebilir. İlk güven kazandırıldıktan sonra etkili adımların atılması çocuğun kendisinden beklenmelidir. "Çocuklarına hayatın acı ve tatlı kurallarını öğreten aileler, çocuklarına satın alınamaz birer servet bırakmış olurlar.'Lfcdiyen Michael Bailey, bir ailenin çocuğuna bırakabileceği en iyi mirasın, çocuğa hayatın gerektiği gibi öğretilmesi olduğunu vurgulamıştır.

Mekanik zekaya sahip olan bir çocuğun, araç gereçlere dayalı başarıları elde etmesi; akademik zekaya sahip olan çocuğun ise derslere yönelik başarıları elde etmesi daha kolaydır. Çocuğun yetenekleri bilindiğinde çocuğa Özgüven konusunda ilk adımların artırılması daha kolay olacaktır. Prof. Dr. L. M. Beard : "Eğer çocuk, fikirlerinin bir değere sahip olduğuna inanırsa fikirlerinin bir şey fark ettiremediğini anladığı zamana nazaran daha ileri gitmek için kendini yeterli ve güçlü görecektir. Çocuğunuzu ne kadar çok dinlerseniz onun vasıflarını, onu neyin harekete geçirdiğini ve şevke getirdiğini o kadar iyi anlamış olacaksınız. Eğer çocuğunuzu nelerin şevke getirip harekete geçirdiğini bilemezseniz, ona bir sıçrama yaptırmada ve onu harekete geçirmede zorlanabilirsiniz." demektedir. El becerisi düşük olan bir çocuğa, el becerisine dayalı görevler verilerek güven kazandırılmaya çalışılması, beklenen güzel sonuçlan elde edemememize sebep olabilir. Ezber yeteneği iyi olan çocuğa, değişik kelime grupları ya da şiirler ezberlettirilerek güven kazandırılabilir. Elde ettiği güven sayesinde çocuk, gelişmeye uygun olan diğer yeteneklerini de geliştirebilecektir.

Özgüvenin Oluşmamasını Sebepleri

> Çocuğa yapabileceği nitelikte işler verilmemesi,

> Onun yapması gereken işleri de başkalarının yapması,

Bu durum çocukta sorumluluk duygusunun görüşmesini de önler.

> Çocuğu beceriksizlikle itham etmek,

> Sonuç ne olursa olsun yaptığı işleri eleştirmek,

Onun bir çocuk ve gelişmekte olan bir varlık olduğunu unutmamak gerekir.

> Ona sorumluluk vermemek,

> Onun olgunluk seviyesini ve yeterliliğini göz önünde bulundurmadan, ondan daima idealimizdeki sonuçları beklemek,

> Ortaya koyduğu sonuçları alaya almak,

> Başkalarıyla kıyaslamak,

Her insan kendine benzer. Hiçbir insan bir başka

insanın tıpatıp aynısı değildir.

> Ona daima yetersiz muamelesi yapmak,

> Her işine karışarak onu kendimize bağımlı hale getirmek,

Her yaptığı işe müdahale edilen çocuklar anne ve babaları olmadan çoğu işi yapamayacaklarına inanırlar. Özgüvenleri zayıf olur.

> Ümitsizlik telkin etmek,

> Hedeflerini ve sonuçlarını küçümsemek,

> Verdiğimiz her işte gayrete değil, sonuca önem vermek; ondan daima mükemmeli başarmasını beklemek,

Her iş mükemmel bir şekilde tamamlanmayabilir. Kendimiz de her işimizi en mükemmel şekilde tanımlayamayız. Ortaya konan gayret takdir edilmelidir.

Bazı anne ve babalar çocukların bir an önce davranış yeterliliğine ulaşmasını ve onlarla ilgili sorumluluklarının azalmasını isterler. Bu durum anne babanın çocuklarına karşı sabırsızlık göstermesine sebep olabilir.

> Çok güvendiği insanlardan olumsuz sözler duymak,

İlkokul dönemindeki çocuk öğretmenine her haliyle güvenir ve onun her dediğini doğru kabul eder. Öğretmeni tarafından başarısız ilan edilmesi onun tertemiz kişiliğine sonradan sökülüp atılması çok zor olan paslı bir çivi gibi saplanır.