Alm. Papageie (m), Fr. Perroquet (m), İng. Parrot. Familyası: Papağangiller (Psittacidae) Yaşadığı yerler: Afrika, Amerika, Asya ve Okyanusya’nın tropikal orman bölgelerinde. Özellikleri: Kıvrık gagalı, etli ve kalın dilli, parlak tüylü, sıcak memleket kuşları. Tırmanma anında gagalarını üçüncü bir ayak gibi kullanırlar. Taklit kabiliyetleri yüksek hayvanlardır. Ömrü: 60-100 yıl. Çeşitleri: 300’den fazla türü vardır. Kakadu, jako, lori, dudu, makav (ara), muhabbet kuşu meşhurlarıdır.

Papağangiller familyasından olan kuşlara verilen genel ad. Hepsi canlı parlak tüylü ve kıvrık gagalıdır. Kafaları büyük, boyunları kısa, taklit kabiliyetli zeki kuşlardır. Ayaklarını bir el gibi rahatça kullanır. Genellikle meyve ve tânelerden meydana gelen besinlerini ayaklarıyla kavrayarak gagalarına götürürler. Gaga o kadar kuvvetlidir ki, en çetin cevizi bile bir darbede kırabilir. Bir metre boyuna ulaşan Amerika ara’sı bir defâda insan parmağını koparabilir. Kalın ve kıvrık üst gaga hareketlidir. Alt gaga ise yiyecekleri kırmada tabla vazifesi görür. Dil, kalın ve etlidir. Aynı zamanda dokunma organı görevini de yapar.

Papağanlar tırmanıcı kuşlardır. Ayakları kısa ve ikisi önde, ikisi arkada olmak üzere dört parmağa sâhiptir. Ön parmakların dipleri kısa bir zarla birbirine bağlıdır Arkaya yönelik birinci ve dördüncü parmak geriden kavrar ve gaganın yardımı ile çeviklikle tırmanabilir. Tırmanma ânında gagalarını üçüncü bir ayak gibi kullanma özelliklerinden dolayı en iyi tırmanıcı kuşlar olarak kabul edilirler.

Papağanlar tabiî hâlde ağaçlarda yaşarlar. Ancak insan sesini ve melodileri ezberleyerek tekrarlama kâbiliyetlerinden dolayı, birçok evde kafeslerde beslenirler. Yuvalarını ağaç kovuklarına, kaya yarıklarına yaparlar. Eşler birbirlerine bağlıdır. İri yapıda olanların dişileri yılda 2-3, küçükleri ise daha çok yumurta yaparlar. Çeşitlerine göre tomurcuk, çiçek, meyve ve tohumlarla beslenirler. Bu arada hayvansal besin alan birkaç tür de mevcuttur.

Papağanların kanatları nispeten kısadır. Bununla berâber, Yeni Zelanda papağanı hâriç hepsi iyi uçucudur. Genelde çift veya grup hâlinde çığlık çığlığa uçarlar. Avustralya’da yaşayan kakadular, binlerce fertten meydana gelen sürüler hâlinde seyahat ederler. Beslenirken veya dinlenirken çok sakindirler. Yeşil renklileri o kadar iyi kamufle olur ki, çoğu zaman farkedilmezler. Tüyleri yeşil hakim olmak üzere kırmızı, mavi, sarı, beyaz ve siyah olabilir. Ortalama ömürleri 70 yıl kadar olan papağanların 315’ten fazla çeşidi vardır. Tarım ürünlerine olan ziyanlarından dolayı bol avlanmaktadırlar. Esâret hayâtına rahat alıştıklarından kafeste kolayca beslenebilirler. Fakat öldürücü papağan hastalığını (psittakoz) insana bulaştırdıklarından zararlı olabilirler. Yeni bir kelimeyi öğrendikleri zaman memeliler gibi mükâfat beklemezler. Verilecek cezâdan da anlamazlar. Eğitimleri sabır ister. Kafeslerine çiğnemeleri için ağaç parçaları koymak faydalıdır. En meşhurları kakadu, jako, lori, dudu, muhabbet kuşu, makav (ara)dır.

Gülünç davranışları, sevimliliği, şakacılığı ve konuşma taklit kâbiliyeti papağanı yüzyıllarca aranan kafes kuşu yapmıştır. Yalnızlık çeken uzun yol denizcilerine ideal arkadaş olmuştur. Kafestekiler 30-40 yıl yaşayabilir. Elli yıl yaşayanları görülmüştür.

En tanınmış konuşan türü jako’dur. Erkeği dişisinden daha iyi konuşur. Çok kuvvetli hâfızaları sâyesinde öğrendikleri kelimeleri mânâsını bilmeden tekrar ederler. Tabiatta hürken, insanlarla hayvanları taklit etmedikleri tetkik edilerek anlaşılmıştır.

Papağanlar dil yapısına göre iki ana gruba ayrılır: 1) Ceviz ve meyveyle beslenen düz ve kaygan dilliler. 2) Bitki özüyle beslenen fırça dilliler.