Alm. Patent, Fr. Patente, İng. Patent. Bir sınâi veya ticâri buluşun, îmâl ve satış hakkının belli bir süre için bir şahsa veya firmaya âit olduğunu gösteren devletçe onaylı resmî belge, “buluş belgesi”, “uyrukluk belgesi” veya “ihtira beratı”.

Patent hakkı, çoğunlukla buluş sonucu olan mâmullerle sınırlı tutulur. Patent, sınâî mülkiyet haklarından biridir. Seri hâlinde îmâl edilecek olan malın belli standartlara uygun olarak yalnız ilk îmâlâtçı tarafından üretilmesi hakkını temsil ettiği gibi, buluşun çalınmasından ve taklitlerinden korunmasını da sağlar. Patent hakkı, genellikle her ülkenin kendi sınırları içinde geçerlidir. Patent sâhibi, îmâl edeceği mâmulün başka ülkeler için de patent hakkını isterse, ayrı ayrı o ülkelere mürâcaat etmesi gerekir. Bâzı ülkeler, başka ülkede alınan patent hakkının belli şartlar dâhilinde kendilerinde de geçerli olmasına izin verirler. Beynelmilel patent hakkı mevcut değildir.

Patent verme uygulaması 15. yüzyılda İtalya’da başladı. Sonraki 200 yıl içinde Avrupa ülkelerine de yayıldı. Resmî patent tescili 1790’da Amerika’da, 1791’de Fransa’da başladı. Sonraki yıllarda birçok ülkede patent kânunları çıkarıldı.

Bir buluşa patent verilirken bâzı şartlar aranır. Başkası tarafından tasarlanmış olmaması, genellikle bir yenilik taşıması, ilgili olduğu alanda önemli bir ilerleme getirmiş olması arzu edilir. Temelsiz buluşlara patent verilmez. Patentli mâmüllerinde değişiklik yapan kâşifler, mürâcaat etmek suretiyle “ek patent” alabilirler.

Patent, bir çeşit şahsî mülktür. Satılabilir, ipotek edilebilir ve miras olarak kalabilir. Patent sâhibi, ürettiği malının başkaları tarafından îmâlini, kullanımını ve satılmasını engelleme hakkına sâhiptir. Dilediği kimselere buluşunun îmâl, kullanım veya satış haklarından herhangi birini bir lisans aracılığı ile devredebilir. Buna karşılık imtiyaz hakkı veya başka çeşit karşılık alır. Patentli bir mâmülden yetkisiz olarak faydalanmaya kalkışanlar mahkeme kararıyla tazminat ödemek zorunda kalırlar. Buluşların kalitesine göre patent süreleri farklı olmakla birlikte çoğu ülkede 16-20 yıl arasında değişir. Sosyalist ülkelerde patent uygulaması yoktur. Ancak buluş sâhibine bâzı tavizler sağlayan bir “sertifika” verilmektedir.