Alm. Pepsin (n), Fr. Pepsine (f), İng. Pepsin. Mîde özsuyunda bulunan, et, yumurta gibi proteinli yiyeceklere tesir eden kuvvetli bir enzim. Pepsin, mîde duvarında bulunan “aslî” hücrelerce salgılanan pepsinojen ve mîde özsuyunda bulunan hidroklorik asidin reaksiyonundan ortaya çıkar.

Pepsinojen + HCl fi Pepsin

Pepsin, protein yapısında olan bir fermenttir. Pepsinin mevcudiyetini ilk olarak Alman Fizyoloğu Theodor Schwaenn tespit etmiştir. Bir asır kadar sonra da 1930’da Rockfeller Tıbbî Araştırma Enstitüsünde vazifeli John H.Northop bu enzimi ilk defâ kristalize etmeye ve proteinlere tesirini keşfetmeye muvaffak olmuştur.

Pepsin, mîde hücreleri tarafından salgılandığı esnâda inaktif şekli olan pepsinojen veya propepsin hâlindedir. Asidik mîde özsuyunda pepsin hâline dönüşür. Yukarıda yazılan reaksiyon otokataliktir, yâni ortaya çıkan pepsin reaksiyonu giderek hızlandırır.

Pepsinin sindirime tesiri mîde özsuyunun asiditesiyle değişir. Asidite normalken (pH= 1,5-2,5) tesiri en iyi seviyededir. Yapı olarak pepsin diğer enzimler ve proteinler gibi büyük ve karmaşık bir moleküldür. Bir pepsin molekülünün mol ağırlığı yaklaşık olarak 35.000 atomik kütle birimidir.

Proteinler, genellikle 20 farklı amino asidin birlikte bağlanmalarından meydana gelmişlerdir. Pepsin bu bağlardan ancak belli amino asitler arasında olanlarını ayırabilir. Proteinleri polipeptid denilen daha küçük moleküllü, barsakta sindirimi daha kolay ve emilimi rahat maddeler hâline getirir.

Pepsin+Protein fi Polipeptid+Amino asitler

Polipeptidlerin pankreas enzimleri tarafından parçalanmaları proteinlerden daha kolaydır. Pepsinin gücü şöyle ifâde edilebilir; 28,5 gr pepsin bir saat içerisinde 500.000 litre sütü veya kendinden binlerce defâ daha ağır proteini sindirebilir.

Pepsin, ticârî olarak küçükbaş hayvanların mîdelerinden elde edilir. Bir hayvanın mîdesinden yaklaşık olarak bir gram kadar çıkarılabilir. Ham pepsin, deri sanâyiinde derilerin üzerindeki tüyleri yok etmede ve dabağlamadan sonra çıkmayan inatçı artıkları yok etmede kullanılır. Yine pepsin kullanılarak ıskarta, sinema ve fotoğraf filmlerinin üzerindeki jelatin tabaka sıyrılır, böylece alttaki gümüşün alınması kâbil olur. Pepsinden imâl edilen pepton da laboratuvarlarda bakteri ve diğer mikroorganizmaların üretiminde kullanılır.