Alm. Erdorgel (f), Fr. Pyramide (f) de fée, İng. Earth pillar. Yağmur ve sel sularının toprağı süpürür biçimdeki aşındırmaları sonucu ortaya çıkan kule, piramit ve koni şeklindeki toprak yığınlarına verilen isim. Peribacaları; değişik zamanlarda meydana gelen volkanik püskürmeler sırasında geniş çukur ve boşluklarda biriken tüf ve millerin sel sularının aşındırması ile ortaya çıkar. Sürekli ve sağnak şeklindeki yağmurların düştüğü toprak; biriken suların hızını arttıracak şekilde dik olursa, meydana gelen sel suları son derece aşındırıcı güce sâhip olur. Bu sular toprakları derin oyarak önce birbirlerine paralel toprak yivleri açarlar. Meydana gelen bu yivlerin arası suların devamlı aşındırmaları sonucu tepelerine doğru sivrilen toprak piramitler ortaya çıkar. Bu piramitler aşındırılması zor ve sert toprak yığınları olduğu için, seller artık bunları oyamaz ve aşındıramazlar. Oyulan piramit ve koni biçimindeki toprak yığınlarının üzerlerindeki taşlar külâh gibi kalarak güzel bir görünüm verirler.

Peribacalarının yükseklikleri meydana geliş zamanlarına göre değişiklik arz ederler. Bunların boyları 1-2 metre ile 35 metre arasında değişmektedir. Kimi yerlerde peribacaları birbirleriyle paralel olarak sıralanırlar. Bunlara uzaktan bakıldığı zaman kat-kat bir şehirmiş gibi görünürler.

Peribacaları; geçmiş târihlerde insanlar tarafından ev ve barınak olarak kullanılmıştır. Bâzı peribacalarının iç kısımlarının bölümler hâlinde olması, resimlerin bulunması, hatta bâzılarının yağlı boyayla boyalı olması bu görüşü doğrulamaktadır. Bugün ise buralar soğuk hava deposu olarak kullanılmaktadır.

Dünyânın birçok yerinde peribacaları mevcuttur. Avrupa’da Alp bölgesinde, Fransa’da Savoy eyâletinde, Kuzey Amerika’da New Mexico’da, Asya’da Türkiye’de önemli peribacaları vardır. Memleketimizdeki, Ürgüp-Göreme ile Niğde-Aksaray’ın Selime köyü civârındaki Maçan Yaylasındaki peribacaları çok ilgi çekici bir özelliğe sâhip oldukları için bölgeye çok sayıda turist gelmesini sağlar.