Alm. Perser (pl.), Fr. les Perses (pl.), İng. Persians. İran’a hâkim olan eski bir kavim. Ârî ırkına mensup, Hind-Avrupa kavmidir. M.Ö. 2000 yılında, kuzeyden gelip, Orta İran’a yerleştiler. Eski Ortadoğu’ya hâkim Elamlılar ve Medlerin hâkimiyetinde yaşadılar. M.Ö. 6. yüzyıl ortalarında, Pers Prensi Keyhüsrev, Medlerle mücâdele etti. Keyhüsrev, M.Ö. 533’te Medlerin İran’daki hâkimiyetine son vererek, Pers İmparatorluğunu kurdu. Büyük Keyhüsrev denilen ilk Pers imparatoru, İran ve Anadolu’ya hâkim olup, hudutlarını Balkanlardan Orta Asya ve Hindistan’a, Kafkaslardan Hind Okyanusuna kadar genişletti.

Büyük Keyhüsrev’den sonra Birinci Dârâ (M.Ö. 522-486), Pers hükümdarı oldu. Birinci Dârâ, doğuda Pencab’a hâkim oldu. Batıda Yunan sitelerini kontrol altına alıp, Boğazları geçerek, Trakya’yı da hâkimiyeti altına aldı. Birinci Dârâ, Yunanlıların Maraton’daki müdâfaasını kıramadı. Birinci Dârâ’nın oğlu Birinci Kserkses (M.Ö. 486-465)te Yunan müdâfaasını kıramayınca, Pers İmparatorluğu duraklama devrine girdi. Mîlâttan önce 5 ve 4. yüzyılda da duraklama devam etti. Perslerin Kiyaniyân şâhlarının sonuncusu üçüncü Dârâ (342-330), Makedonyalı İskender’e 331 yılında Erdebil’de yenildi. Üçüncü Dârâ, savaştan kaçarken öldü. Pers İmparatorluğu, Makedonyalıların hâkimiyetine girdi. Persler’den sonra İran’da İşkaniyen ve Sâsâniyen devletleri kuruldu.

Persler, hâkim oldukları sahalarda yaşayan halka hoşgörü ile muamele ederlerdi. Mecûsiliğe inanırlardı. Persler’e Mecûsîliği yâni ateşe tapma dînini Hindistan’dan kovulan Zerdüşt öğretti. İyilik tanrısı “İzed” veya “Ormürzd” ile kötülük ve karanlık tanrısı “Ehrimen” olmak üzere iki tanrıya inanırlardı. Perslerin dînî inancı, bugünkü İran’da eski millî âdetler diye Mecûsî âyinleri ve sayılı günler olarak yaşatılmaktadır. Nevruz ve Mihrican günleri, İran’da Perslerden beri merasimle icra edilmektedir.

Perslerin merkezlerinden Persepolis; askerî, idârî ve sosyal mimârî eserlerle süslenmişti. Makedonyalı İskender’in orduları tarafından yakılıp yıkılan Persepolis, M.Ö. 4. yüzyıldan beri harâbe hâlindedir.