Alm. Perücke (f), Fr. Perruque (f), İng. Wig. Kelliği, saç kusurlarını saklamak veya arzu edilen saç cins ve şekline sâhip olmak için kullanılan; hayvan, insan kıllarından veya sentetik iplerden yapılan sun’î saç. Târihî tespitlere göre perukalar ilk olarak Mısırlılar tarafından, güneş ışığının menfi tesirlerinden korunmak için kullanılmıştır. Eski Mısırlılar saçlarını tamâmen kazıtırlar, sokağa çıkarken başka, törenlere katılırken başka bir peruka takarlardı. Bu perukalar, insan saçından, siyah koyun yününden veya siyaha boyanmış nebâtî liflerden faydalanılarak yapılırdı. Mısırlılarda saç biçimi makam ve rütbe belirttiğinden perukaya çok önem verilirdi. Kısa saçlılık; zenginlik, kudret veya mevki bakımından üstünlüğe işâret ederdi.

Perukalar Asur, Bâbil, Med, Kaide ve Pers medeniyetleri devirlerinde de çok yaygın olarak kullanılıyordu. Bunlardan Asur ve Bâbilliler sun’î saçları dalgalı, kıvırcık gibi şekillere sokarak, perukaların süslenme vâsıtası olarak kullanılmasına öncülük ettiler. Fenike asıllı olan Kıbrıslılar da imâl ettikleri çok miktarda perukayı Grek veiyonlara satarak bu işi ticârete döken ilk insanlar oldular. Roma’da zengin kadınlar, altın işlemeli veya altıntozu serpilmiş perukaları kullanırlardı.

Ortaçağın ilk senelerinde kadınlar arasında yere kadar inen uzun saçlar moda oldu. Böyle saçları olmayan, saçlarını uzatamayan kadınlar, modaya uymak için özel saçlar taktılar. Venedik ve Floransa’da başlayan bir akım, 12. asrın sonunda hemen hemen bütün Avrupa’ya yayıldı.

On dördüncü yüzyılda Avrupalı kadınların kullandıkları alna sarkan, örme perukalar ise normal saçlara bağlanan hayvanî yünlerden yapıldı. On beşinci yüzyılda başı tamâmen kapatan perukalar kullanılmaya başlandı. Bu asırda Fransız asilzâdeleri yanlarında çalıştırdıkları hizmetçilerinin saçlarını peruka yaptırmak için kestirirlerdi. Perukanın esas yaygınlaşması ise 16. yüzyılın sonlarından îtibâren oldu. Devlet erkânı, sefirler, ilim adamları da dâhil olmak üzere hemen herkes saçlarını kazıtarak, umûmiyetle benzer şekilli olan perukaları takıyorlardı. İngiltere Kraliçesi Birinci Elizabeth’in kel olduğu ve seksen ayrı çeşitten meydana gelen peruka kolleksiyonu bulunduğu, devrin en çok konuşulan mevzularındandı. İmalât tekniğinde en ileri giden millet, ince deri astarlar üzerine saç dikerek peruka yapan Fransızlardı. On yedinci asrın ilk yarısında Fransız erkekleri arasında düz, uzun perukalar moda oldu. 1670’te Manş’ı geçen peruka modası, subayından köylüsüne kadar hemen hemen bütün İngilizlere sirâyet etti.

On sekizinci yüzyılın ilk seneleri kadın perukalarının târih boyunca en çok kullanıldıkları yıllar oldu. Ancak bu târihte perukalar klâsik stilden ayrılarak kısa, düz bir şekil aldılar. On sekizinci asır, aynı zamanda perukaların ehemmiyetlerini kaybederek yaygın olarak kullanılmamasına başlangıç teşkil etti. Bundan sonra Avrupa’da perukaların kullanım sahası, benzer görünüşte olmaları istenen hâkim, subay gibi kimselerle mahdut kaldı.

Günümüzde perukalar ve peruka îmâli: Modern şekilli perukaları ilk îmâl eden, saç modelleri üzerinde uzun çalışmalar yapmış bir Fransız terzisidir. Günümüzün perukaları genelde kelliği veya saçta bulunan bir kusuru örtmek için kullanılır. Birçok kişi peruka kullanmak yerine saçlarını yaptırmayı tercih ettiğinden peruka kullananlar çok azdır.

Peruka yapımı malzeme olarak çok malzeme gerektirmez. Saçsız bir manken kafası yeteri kadar saç ve saçların tutturulacağı bir file bunun için kâfidir. Peruka îmâlinde kullanılan saçlar, daha çok aralarına sentetik iplikler karıştırılmış tabiî saçlardır. Bu saçlar perukanın temelini teşkil eden fileye tek tek bağlanırlar. Elde yapıldığı taktirde, bir perukanın tamamlanması birkaç gün sürebilir. Daha sonra perukalara arzu edilen şekil verilir. Böyle yapılmış perukalar ancak, fırçalanarak temizlenebilir. Yıkamak mümkün değildir. Baştaki kısmî saç kusurlarının düzeltilmesi için parça perukalar mevcutsa da tam perukalar daha çok tercih edilmektedir. Perukaların günümüzde en çok kullanıldıkları alanlar tiyatro ve sinemadır.

İslâm dîninde insanın, hayvan kılından veya sentetik ipliklerden yapılmış perukalar ve takma kirpikleri ihtiyaç hâlinde kullanmasına izin verilmiştir. Ancak ihtiyaç ile süs ayrı şeyler olduğundan, kullanılması ihtiyaç olan şeyi süs, gösteriş için kullanmak uygun değildir.