On altıncı yüzyılda yaşamış olan Pir Sultanın asıl adı Haydar'dır. Yaşamına ilişkin ayrıntılı bilgi yoktur. Kendi yazdıklarından ve söylediklerinden anlaşıldığına göre, Sivas'ta (Banaz köyü) doğup büyüdü ve orada öldü.

Aleviliğin din ve dünya görüşlerini savunan bir ozan olarak Pir Sultan Abdal, Osmanlı paşalarının olumsuz eleştirilerine maruz kaldı Osmanlılara baş kaldırma hareketlerine katıldı ve öncülük etti. Osmanlı Paşası Hızır Paşa tarafından tutuklandı, hapsedildi ve idam edildi.

Siyasal kimliği yanında ozan kimliği de belirgin olarak ortaya çıktı. Deyişlerini bir mücadele aracı olarak kullandı. Duru ve yalın bir halk diliyle söylenen şiirlerinde doğa güzelliği, doğa ve insan sevgisi, Anadolu köylüsünün yaşayışı zaman zaman gerçekçi bir dille sergilenmiştir. Şiirlerde temel yapıyı aşk, tasavvuf ve kavga gibi üç ana tema oluşturur. Kimi zaman tekkenin ve tasavvufun dar kalıplarının dışına çıkarak, bütün insanlığa seslenen bir çizgiye ulaşır. Medrese eğitimi görmediği için divan edebiyatından hiç etkilenmemiştir.

Hakkında yazılan başlıca yapıtlar şunlardır:

Cevdet Kudret, Pir Sultan Abdal; Mehmet Güneş Şahiner, Pir Sultanın Kanlı Destanı; Cahit Öztelli, Bütün Şiirleri; İbrahim Aslanoğlu, Pir Sultan Abdal; Asım Bezirci, Pir Sultan Abdal; Mehmet Bayrak, Pir Sultan Abdal.