HAKKINDA YAZILANLAR

1 Ocak Çarşamba

Güngör Uras,

Milliyet 1 Ocak 2003

Bizim kuşak için yeni yıl demek, duvar takvimi ile cep takvimi demekti. Bizim kuşakta yeni yılın simgesi bunlardı. Yeni yıl girmeden Saatli Maarif Takvimi satın alınır, duvara asılır, yeni yılın birinci gününe ait yaprak açılarak yeni yıl beklenirdi. Babalarımız ise cep takvimi satın alır, günün önemli olaylarını, ceplerine giren, çıkan parayı bu küçük defterlere kaydederlerdi.

Derken, bankalar müşterilerine cep takvimi veya o zamanın anlatımıyla "cep ajandası" dağıtmaya başladı. Değişik ticari kuruluşlar, önce Saatli Maaarif Takvimi benzeri çok yapraklı, sonra daha az yapraklı resimli duvar takvimleri bastırır oldu.

Reklam ve tanıtım için ücretsiz dağıtılan duvar takvimleri ve cep ajandaları, ticari takvim piyasasını öldürdü. Ayakta kalan ve bugün duvar takvimi, cep takvimi ve masa takvimi yayınını düzenli olarak sürdüren üç büyük kuruluş var.

İstanbul Maarif Kitaphanesi, Saatli Maarif Takvimi’nin yayınını sürdürüyor. Kanaat Yayınevi, Takvim’i Ragıp Cep Ajandası’nı yayımlıyor. Afitap Kitapevi, Ece Ajandası’nı bastırıyor.

Takvim’i Ragıp Cem Ajandası’nı bundan 80 yıl önce Ragıp Uluğ yayımlamaya başlamış. Oğlu Turgut, onun oğlu İlyas, onun oğulları Yakup ve Aslan yayını devam ettirmiş. Onlar da ölmüş. Ama aile, Takvim’i Ragıp yayınını sürdürüyor. İçinde çok geniş bilgiler bulunan bu cep takvimi, Anadolu’da hala büyük ilgi görüyor. Büyük şehirlerde yaşayanlar ise Takvim’i Ragıp’ı unutmuş durumda.

Ece Ajandası’nın özelliği farklı boyutlarda bir masa üstü takvimi olması. Bu nedenle ticari işletmelerde kullanılıyor. İşletme sayısı arttıkça, Ece Ajandası’na talep de artıyor.

Saatli Maarif Takvimi ise, hala Türk evlerinin demirbaşı. Annelerinin, babalarının evinde Saatli Maarif Takvimi’ni görerek ona alışan yeni kuşak da Saatli Maarif Takvimi kullanmaya devam ediyor. Çok kişi bu duvar takvimini duvarına asmasa da evinin bir köşesinde bulundurarak, yaşanan günü ve gelecek günleri takvim yapraklarındaki bilgilerden izlemeye çalışıyor.

Saatli Maarif Takvimi kullananlar, bu takvimin hava durumu tahminlerinin, meteoroloji tahminlerinden daha doğru olduğuna inanır. Ailenen her ferdi Saatli Maarif Takvimi’nin yaprağında kendilerine göre okunacak, bilgi alınacak, yararlanılacak bir şey bulur. Dini, milli günler, namaz saatleri, güneşin, ayın hareketi, mevsimler bu takvimin yaprağından izlenir. Arka sayfasında küçük bir şiir, günün tarihi, yemek listesi ile faydalı bilgiler, ilgiyle okunur.

Saatli Maarif Takvimi’ni yayımlayan, İstanbul Maarif Kitaphanesi ve Matbaası’nı, 1860 yılında Hacı Kasım Efendi kurmuş. Ve bu takvimi yayımlamaya başlamış. Hacı Kasım’ın oğlu Naci Kasım Harf Devrimi’nden sonra Atatürk için yazılan ilk kitabı yayımlamış. Bu kitabın adı "Atatürk’ün Altın Kitabı" imiş. Saatli Maarif Takvimi, 1931 yılından bu yana, Latin harfleriyle basılıyormuş. Bugün müessesenin başında Naci Kasım’ın küçük kızı Aydın Geylani Hanım bulunuyor. Aydın Geylani, eşi Muhsin Geylani ve oğulları Ahmet ile Saatli Maarif Takvimi’nin yayınını sürdürüyor.