Karadeniz bölgesinin doğu kesiminde yer alır. Yüz ölçümü 3920 km2, nüfusu 365 938 kişi (2000), il plâka kodu 53'tür. İlçeleri; Merkez, Ardeşen, Çamlıhemşin, Çayeli, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere ve Pazar'dır.

Rize il toprakları geçit vermeyen, yüksek dağlık alanlardan oluşur. Çok az düzlük alanları vardır. Kıyı şeridi çok küçük düzlüklerden oluşur. Bu düzlüklerin hemen ardından bir duvar gibi dağlar yükselir. Bu dağlara Rize Dağları denir. Rize Dağları, Doğu Karadeniz Sıradağlarının uzantısıdır. Bu dağların yüksek kesimlerinde hayvancılık için elverişli geniş çayırlık alanlar vardır. Başlıca akarsuları, Fındıklı Deresi, Büyükdere, Pazar Suyu, Karadere, İyi Dere'dir. Rize ilinin kıyılarında fazla girinti ve çıkıntı yoktur. Bazı bölümlerinde doğal kumsallar vardır. Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. Ilık ve bol yağışlı bir iklim görülür. Rize, Türkiye'nin en çok yağış alan ilidir. Yılın 173 günü yağmurlu geçer. Doğal bitki örtüsü oldukça zengindir. Rize ilinin kıyı kesimleri çay bahçeleri ve fundalık alanlarla kaplıdır. Yükseklere doğru çıkıldıkça sık ve gür ormanlık alanlar artar. Dağların en yüksek yerleri geniş çayırlarla kaplıdır.

İl halkının yarıdan çoğu kırsal kesimde yaşar. Ekonomi çay üretimine dayanır. Türkiye yaş çay yaprağı üretiminin %70'ten fazla bölümü bu ilden karşılanır. Az miktarda yetiştirilen diğer ürünler, patates, mısır, fasulye, elma, armut, mandalina, portakal, tütün ve kara lâhanadır. Çok az miktarda sığır ve koyun beslenir. Çamlıhemşin ve İkizdere ilçelerinde koyun besiciliği yapılır. Arıcılık ekonomide önemli bir yer tutar. Özellikle İkizdere ilçesinin Anzer yaylasında üretilen bal çok ünlüdür. Birçok hastalığa iyi geldiği düşünülür. Bu bal çok az üretilebilmekte ve yüksek fiyatla satılmaktadır.

Dağlık alanlarda yaşayan halkın küçük bir kısmı ormancılıkla uğraşır. Kıyı halkıysa balıkçılıkla uğraşır. İl sanayisi gelişmemiştir. En önemli sanayi kuruluşu Çay-Kur'dur (Çay işletmeleri Genel Müdürlüğü). İlde bulunan diğer kuruluşlar, un, şekerli ürünler, orman ürünleri, çivi ve tel fabrikalarıdır. Küçük sanayisi gelişmiş olan ilde metal eşya, orman ürünleri işlem ve dokuma atölyeleri vardır.

Doğal güzellikleri, sahil kıyılarında bulunan doğal kumsallar diğer tatil yerlerinden oldukça farklı tatil olanakları sunar.

İlin ilgi çekici yerleri; Andon ve Çamlık Orman İçi Dinlenme Yerleri, Ayder, Cimil, Çat, Başhemşin, Ovit ve Palovit yaylaları, Ayder Kaplıcası, Andon ve Şimşirli içmeleri, Rize, Çayeli ve Pazar (Kız Kulesi) kaleleri, Kale-i Balâ, İslâm Paşa, Gülbahar ve Cafer Paşa camileri olarak sıralanabilir.