Alm. Rubium, Fr. Rubidium, İng. Rubidium. Alkali metaller sınıfından bir element. Rb sembolüyle gösterilir. İlk defâ 1860 yılında Bunsen ve Krichhoff tarafından spektral analizle, lepidolit minerali içerisinde varlığı tespit edildi.

Bulunuşu: Rubidyum tabiatta mineralleri bol bulunan elementlerdendir. Yer kabuğunda bulunuş bolluğuna göre 16. sırada yer alır. Önemli mineralleri lepidolit, pollusit, karnalit, lösit ve zinvaldittir. Minerallerdeki nispeti % 1-1,5 civârındadır.

Elde edilişi: Ticârî ölçüdeki en önemli kaynağı lepidolit mineralidir. Ayrıca, Searles Gölünde bulunan potasyum mineralleri ve Michigan Gölünden elde edilen potasyum klorür de önemli ölçüde rubidyum ihtivâ eder.

Metalik rubidyum, kimyâsal olarak rubidyum klorürün kalsiyum ile indirgenmesi sûretiyle elde edilir. Kuru rubidyum klorür, vakum altında metalik kalsiyum ile 500°C’de reaksiyona sokulursa, metalik rubidyum ele geçer ve bu da destilasyonla reaksiyon ortamından ayrılır. İndirgen olarak kalsiyum karbür de kullanılır. Ayrıca eritilmiş rubidyum tuzlarından elektroliz yoluyla da metalik rubidyum elde edilebilir.

Özellikleri: Gümüş beyazlığında parlak bir metal olup mum gibi yumuşaktır. Atom numarası 37, atom ağırlığı 85.5, erime noktası 38.9°C, kaynama noktası 688°C, yoğunluğu 1.53 g/cm3 tür. Elektron düzeni [Kr] 5s1 olup bileşiklerinde 1+ 2+ 3+ ve 4+ değerliklerinde bulunabilir. Spektrumunda 4202 A° ve 4216 A° da iki karakteristik hat (koyu kırmızı) vardır.

Alkali metaller arasında elektropozitiflik yönünden ikinci sırada yer alır. Oksijensiz ortamda kızıl dereceye kadar ısıtıldığı zaman mavi buhar verir. Hava oksijeniyle kendiliğinden yanarak gri-mavi bir oksit tabakası meydana getirir. Bu oksit tabakası üç tür oksitten meydana gelir. Bunlar oksit Rb2O, peroksit Rb2O2 ve süperoksit RbO2’dir. Çok kolay oksitlenir. Su ile şiddetli reaksiyona girerek hidrojen hâsıl eder. Hattâ reaksiyon ısısından alev bile alır.

Rubidyum, alkali metaller sınıfından olduğu için onların genel özelliklerini taşır. Özellikle potasyum ve sodyumun davranışlarını gösterir.

Kullanılışı: Havadan kolay etkilendiği için susuz mineral yağı içerisinde veya vakumda veyahut inert atmosferde saklanır. Çok kolay iyonlaşan bir metal olduğu için uzay taşıtlarının iyon motorlarında kullanılır. Ayrıca vakum tüplerinde toplayıcı olarak fotosel yapımında ve özel cam îmâlinde kullanılır. RbAg4I5 bilinen iyonik kristallerin en iletken olanıdır ve ince film şeklinde pillerin yapımında kullanılır. Rubidyum, bundan başka buhar türbinlerinde jeneratör armatürü gibi görev görür. böylece elektrik üretilir.