(1871 Nelson, Yeni Zelânda – 1937 Cambridge, İngiltere) İngiliz fizikçi. Yeni Zelânda'ya göç etmiş İskoçya'lı bir ailenin 12 çocuğundan dördüncüsüydü. Babası tekerlek yapımcısıydı. Liseyi ve üniversiteyi burslu olarak okudu.

1895'te, Cavendish Lâboratuvarı'nda Thomson'ın yanında çalışmak üzere İngiltere'ye gitti. Burada, Thomson ile birlikte X-ışınları üzerine çalıştı. Elektromanyetizma üzerindeki deneylerini sürdürdü ve Hertz dalgalarını 3 km uzaklıktan gönderip almayı başardı.

Becquerel'in çalışmalarını geliştirdi ve radyoaktifliğin bir elementin atomlarının başka bir elementin atomlarına kendiliğinden dönüşme süreci olduğu sonucuna vardı.

1903'te Kraliyet Derneğinin üyeliğine seçildi. Ertesi yıl aynı kurumun Rumford Madalya'sıyla ödüllendirildi. Alfa ışınlarının elektrik ve manyetik alanlarda sapmaya uğradığını belirleyen Rutherford, sapmanın yönünü inceleyerek, bu ışınların artı elektrik yüklü parçacıklardan oluştuğu sonucuna vardı. Ayrıca bu parçacıkların hızını ve elektrik yükü/kütle oranını ölçmeyi başardı.

Rutherford'un bilime en büyük katkısı 1911'de geliştirdiği atom modelidir. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherford, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını, ancak parçacığın kütlesi çok büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar gösterdiği, fakat büyük açılarda sapan parçaların da bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü gözlendi. Bu durum o günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük kütleli alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması gerekiyordu. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak geliştirdiği atom modelinde atomun, çok küçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdekle bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu ortaya koydu. Rutherford'un bu görüşten yola çıkarak oluşturduğu model Rutherford atom modeli ya da çekirdekli atom modeli olarak adlandırılır.

1908'de Nobel Kimya Ödülü'nü aldı ve 1914'te kendisine "Sir" unvanı verildi. 1922 yılında da Kraliyet Derneği'nin en büyük ödülü olan Copley Madalyası ile ödüllendirildi.