1895’te Selanik’te doğan Sabiha Sertel ortaöğrenimini Selanik Terakki İnas İdaresi’nde ve bir Fransız okulunda tamamladı. Selanik’in Yunanlıların eline geçmesinden sonra ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti (1912) ve 1915’te gazeteci Zekeriya Sertel’le evlendi.

Sabiha Sertel, yazı yaşamına eşiyle birlikte çıkardıkları haftalık Büyük Mecmua (1919) dergisiyle adım attı. Derginin ilk sayısından itibaren kadın sorununa değinen Sabiha Sertel, “Türk feminizmi”nin öncüleri arasında yer aldı. Aynı yıl eşiyle birlikte ABD’ye giden Sabiha Sertel burada sosyoloji okudu; kadın sorunu üzerinde daha ayrıntılı düşünmeye başladı. Yurda döndüğünde eşiyle birlikte Resimli Ay dergisini çıkardı (1924-1931). Dergide yazdığı makalelerde işçi sınıfını savundu; sosyal ve politik düzeni eleştiren yazılar yazdı. Bu arada eşi ve F.Sabri Duran’la Çocuk Ansiklopedisi’ni (1927-1928, 4 cilt) hazırladı ve Cumhuriyet gazetesinin çıkardığı Hayat Ansiklopedisi’nde çalıştı (1932).

Serteller’in ismiyle özdeşleyen Tan gazetesi (1936) özellikle İkinci Dünya Savaşı yıllarında geniş yankı uyandırdı. 1945’te Tan gazetesi bir kışkırtma sonucu basılıp yakıldı. Bu olaydan ve sonraki davalardan oldukça yıpranan çift, 1950’de yurtdışına çıktı. Sabiha Sertel Paris, Budapeşte, Moskova ve Bakü’de yaşadı. Türkiye Komünist Partisi’nin çalışmalarına katıldı. Budapeşte Radyosu’nun Türkçe yayınlar servisinde çalıştı. Son yıllarında Türkiye’ye dönme talebi reddedildi.

Gazeteciliği meslek olarak benimsemiş ilk kadın yazarlardan Sabiha Sertel 2 Eylül 1968’de Bakü’de öldü.

Gazeteciliğinin yanı sıra Tevfik Fikret-Mehmet Akif Kavgası (1940), Tevfik Fikret İdeolojisi ve Felsefesi (1946) isimli inceleme kitaplarıyla da dikkati çeken Sabiha Sertel’in anılarını topladığı Roman Gibi ölümünden sonra 1969’da yayımlandı.

ESERLERİ

Roman Gibi

Demokrasi Mücadelesinde Bir Kadın

Sabiha Sertel

Belge Yayınları / Yaşam ve Anılar Dizisi

Türkiye'nin basın hayatında unutturulamayacak bir yere sahip olan Sabiha Sertel, anılarında, bir kadın ve bir toplumcu olarak, gerçek bir demokrasinin kurulması için verdiği mücadelelerin dökümünü yapıyor. 1910'lardan 1950'lere dek uzanan yoğun ve çalkantılı bir dönemin bir röportaj canlılığı ve bir roman akıcılığı ile belgelendirilmiş anlatımı... Ülkemizde çağdaş basının temelini

atanlardan biri olan Sabiha Sertel'in anılarından bugün için de çıkarılacak hayli dersler var.

Sertel'lerin Anılarında

Nazım Hikmet ve Babıali

Zekeriya Sertel , Sabiha Sertel , Yıldız Sertel

Adam Yayınları / Anı Dizisi

İstanbul 1993

"Annem Sabiha Sertel, babam Zekeriya Sertel ve ben ömrümüzün önemli ve uzun yıllarını Nazım Hikmet'le geçirdik. (...) Nazım Hikmet hakkında pek çok orijinal, bilinmeyen bilgiler verdiğimizi, onu gençliğinden ölümüne kadar, bütün yönleriyle ele alıp tam bir portresini çizdiğimizi sanıyorum."

-Yıldız Sertel-

Elinizdeki kitap üç bölümden oluşuyor: Birinci bölümde Sabiha Sertel, Nazım Hikmet ve Sabahattin Ali ile ilgili anılarını; ikinci bölümde Yıldız Sertel, Nazım Hikmet ile ilgili anılarını; üçüncü bölümde ise Zekeriya Sertel, aralarında Nazım Hikmet de olmak üzere Babıali'de tanıdığı kişileri anlatıyorlar. İlginç anılarla yüklü, Nazım Hikmet'in çok az bilinen yönlerine ışık tutan bir kitap.

(Arka Kapak)

Resimli Ay

Kolektif

Broy Yayınları / Deneme-İnceleme-Eleştiri Dizisi

Nazım Hikmet'in Putları Yıkıyoruz kampanyası ve dönemin sanat-kültür sorunlarının tartışıldığı fevkalade nüshalardan seçilmiş tıpkıbasım sayfalar.

(Ön Kapak'tan)

HAKKINDA YAZILANLAR

Annem

Sabiha Sertel Kimdi, Neler Yazdı?

Yıldız Sertel

Belge Yayınları / Yaşam ve Anılar Dizisi

İstanbul 2001

Cumhuriyet döneminin ilk kadın gazetecilerinden Sabiha Sertel'in yaşamı yakın tarihimizin bir özeti:

Sürgünler, tutuklanmalar, düş kırıklıkları ve bunlara direnen bir çalışma azmi, özgürlük uğruna onurlu bir mücadele...

Kızı, araştırmacı-yazar Yıldız Sertel'in, kişisel yönleri ve toplumsal-siyasal çağrışımlarıyla "roman gibi" kaleme aldığı bir yaşam öyküsü.

Yakın tarihizimizin bilinmeyen yönlerini bu "çok özel" yaşam çerçevesinde keşfetmemiz, bireysel deneyimler aracılığıyla kolektif belleğimize sahip çıkmamız için...

(Arka Kapak)