Alm. Haarausfall (m), Fr. Alopécie (f), Chite (f) des Chereux, İng. Alopecia. Genel olarak saçın normal olan yenilenmesinin, dökülmesinin hissedilecek derecede hızlanması veya belirli bölgelerde olan dökülmeler sebebiyle, saçlı derinin çıplak, saçsız, seyrek saçlı bir görünüm kazanması. Saç dökülmeleri çoğunlukla iz bırakan ve bırakmayan dökülmeler diye iki gruba ayrılır.

Saç dökülmesinin, en sık rastlanılan şekli, erkeklerde görülen seboreik bünyelerin saç dökülmesidir. Seboreik bünyeye sâhip olanların derialtı yağ bezlerindeki bir bozukluk sebebiyle bebeklikte konak, ergenlikte sivilcelenme ve yetişkin çağda saç dökülmesi meydana gelir. Kepeklenen, kaşınan, yağlı saçlara sâhip olan bu erkeklerin saç dökülmesi yıllarca sürer. Başlangıçta dökülenlerin yerine yenileri gelir, fakat daha cansız ve incedirler. Zamanla tekrar dökülürler ve sonunda dâimî bir saç dökülmesi teşekkül eder. Önce alın köşeleri ve tepe ön bölgesinden başlayan dökülmeler, yanlarda da vukû bulur. Bu tip dökülmede kulak ardındaki saçlar çok sağlam olup, çekmekle dahi çıkmazlar. Bu çeşit saç dökülmesinin sâdece erkeklerde görülmesi bâzı ip uçları vermesine rağmen, kesin sebep ve mekanizma henüz tespit edilememiştir. Androjen hormonu, zihnî yorgunluk, irsî yatkınlık, etkili olan bâzı âmillerdir.

Arsenik ve cıva zehirlenmeleri, tifo, grip, yılancık, zâtürre gibi hastalıklardan, doğumdan ve ameliyatlardan sonra da saçların çoğu dökülebilir. Bu durumlarda dökülme 50-80 gün sonra başlar, 3-4 hafta sürer ve iyileşir. Kansızlık, şeker hastalığı, kan kanserleri, verem, guatr gibi hastalıkların seyrinde de saç dökülmesi olabilir.

Şuâ tedâvisi ve birtakım ilâçların da saç dökücü tesirleri vardır. Bilhassa kanser ilâçları, saçların tamâmını dökebilir. Bunlarda Cyclophosphamide adlı ilâç, bâzı memleketlerde koyunların yünlerini kırpmadan elde edebilmek için hayvanlara yedirilmektedir.

Bâzı sağlam kimselerde, kendileri birşey hissetmedikleri halde, etrafındakiler saçlarının döküldüğünü fark eder. Muayyen bir bölgeden olan bu dökülme zamanla genişleyip bir plak hâlini alır. Bâzen bu saçsız bölge bir çelenk gibi başı çepeçevre sarabilir. Bu hastalığa “Pelade” denilir ve sakal, kaş, kirpik, koltuk altı bölgelerinde de olabilir. Hem kadın, hem erkeklerde görülebilir. Sebebi bilinmemektedir.

Trikotillomani denilen bir halde de saçlar dökülmüş gibi görünür. Bu durum çoğunlukla çocuklarda görülür ve sebebi saçlarını kendilerinin yolmalarıdır. Genellikle kaşlarda da yolunma bulunur.

İz bırakan, nedbeli saç dökülmelerinde dökülen saç geri gelmez. Çeşitli mantar hastalıkları, frengi, iltihaplanmalar ve daha birçok hastalık bu şekilde belirli bir bölgede nedbeli saç dökülmesine yol açabilir.

Tedâvi: Saç dökülmelerinin çok etkili belirli bir tedâvi şekli yoktur. Herhangi bir hastalıkla berâberse o hastalığın tedâvisi kâfi gelir. Kendiliğinden olan saç dökülmelerinde ise saçları kuvvetlendirici tedâvi metodları faydalı olabilir.

Yağlı cilde sâhip olanlar, başlarını esmer potas sabunuyla yıkamaktan istifâde ederler. Saç diplerini kuvvetlendirmek için başa menekşe yağı sürülerek yıkamak, sinameki yaprağını kaynatıp içmek, hatmi çiçeğini kaynatıp suyuyla saçı yıkamak, mersin yaprağı yağı, sakız yağı, lâdün ağacı yağı sürmek iyi gelir. İvadne, baldırıkara, gül, biberiye, sakızağacı yaprakları kaynatılıp, bol su ile, kıl biten yerleri yıkamalıdır. Kaysum, yâni koma pelin (Aurone) ve kamışkökü, labada, asaron yâni çoban düdüğü, arı ve kirpi külü sürmek veya yıkamak saç dökülmesini önlemektedir. Menekşe yağının kolay yapılışı; yüz gram yağ içine iki gram menekşe esansının konulup, çalkalanmasıdır. Yağın tabiî zeytinyağı olması tercih edilir.

Banyodaki, kükürtlü esmer sabun veya selsun, zetion gibi selenium ihtivâ eden şampuanların kullanılması da hem kepeklenmeyi, hem de saçların dökülmesini azaltır.

Son yıllarda saç çıkmayan yerlere saçlı deri nakli, saç ekimi ve saç çıkartan ilâçlar da revaç bulmaya başlamıştır.